شرح دعای بیست و پنجم صحیفه سجادیه دعای برای اولاد و اصول تربیتی فرزند _ بخش پانزدهم

شرح دعای بیست و پنجم صحیفه سجادیه دعای برای اولاد و اصول تربیتی فرزند
از حجه الاسلام والمسلمین موسوی مطلق
انتشار در روزنامه عصر ایرانیان
یکشنبه 24 بهمن ۱۴۰۰ شماره 3491

بسم الله الرحمن الرحیم
وَ اجْعَلْهُمْ أَبْرَاراً أَتْقِيَاءَ بُصَرَاءَ سَامِعِينَ…
بارالها فرزندان مرا نیکوکار، پرهیزکار، بصیر و بینا، شنوا قرار بده.
از مهمترین خصائص خوب برای همگان و‌حصوصا فرزندان گوش شنوا داشتن است؛صد البته آن کس که خوب ببیند خوب هم می شنود. شنیدن به معنای جامه عمل پوشاندن و اثر گرفتن است والا  شنیدن ظاهری سخن ممکن است حاصل شود ولی اگر بی اثر و‌عمل باشد چنین شخصی از کر هم کرتر است، و این روایت شریف علویناظر به همین است:
ما كُلُّ ذِي قَلبٍ بِلَبِيبٍ ، و لا كُلُّ ذِي سَمعٍ بِسَمِيعٍ ، و لا كُلُّ ناظِرٍ بِبَصيرٍ .
نه هر كه دلى دارد خردمند است ، و نه هر كه گوشى دارد شنواست ، و نه هركه چشمى دارد بيناست .

اثر مستمع بودن در این حد است که خلاء علم و دانش را پر می کند تا جایی که امیرالمومنین می فرماید:
اگر دانشمندى گويا نيستى ، پس شنونده اى گيرا باش .
این که در ضرب المثل ها و زبان عوام بیان می شود که خداوند دو گوش و دو چشم داده و یک زبان پس دو بشنو و یک بگو،و حقیقت را بگو حقیقتی غیر قابل انکاراست.
در روایات ما موضوع گوش و گوش شنوا داشتن بسیار مورد توجه واقع شده است
سرفصل ها ،آداب وحقوقی چون:
حرف حق و ذکر خداوند شنیدن؛
حرف معصیت نشنیدن؛
پند و اندرز شنیدن؛
فرق بین گوش ظاهر و باطن؛
عادت دادن گوش به خوب شنیدن؛
گوش دادن و انتخاب حرف درست؛
شنیدن و قطع نکردن سخن مردم؛
صبور بودن در هنگام شنیدن مصائب،گرفتاری ها و ناله های مردم؛
ممنوعیت استراق سمع؛
و‌توجه به اینکه حتی اموات هم می شنوند.
و اما اگر می خواهیم کودکانمان به این صفت متصف باشند یعنی حرف گوش کن باشند که ارزوی هر پدر و‌مادری است به نکات ذیل باید توجه کرد:
والدین باید گوش دادن از بزرگ تر از خود را تا برسد به گوش دادن به فرامین الهی  را عملا به نمایش بگذارند؛
احسان تاثیر مستقیم در گوش دادن بچه‌ها دارد؛
توضیح در حد معقول به کودکان؛
بدی کودک را تذکر دادن؛
خوبی فرزند را دیدن؛
لقمه حلال چرا که لقمه حرام مانع از شنیدن حرف حق است؛
لجاجت به خرج ندادن در انتقال فرامین؛
گوش دادن و احترام گذاشتن به سخنان ،پیشنهادات و انتقادات فرزندان؛
مقایسه نکردن فرزندان با دیگران؛
و اندازه نگه داشتن در ابراز محبت .
موضوع مهم گوش دادن در ادبیات فارسی بسیار مورد توجه شاعران و ادیبان قرار گرفته است.

منبع