مجموعه کامل شرح دعای بیست و پنجم صحیفه سجادیه دعای برای اولاد و اصول تربیتی فرزند _ بخش ۶۱ الی ۷۰

 شرح دعای بیست و پنجم صحیفه سجادیه دعای برای اولاد و اصول تربیتی فرزند از حجه الاسلام والمسلمین موسوی مطلق

61-

انتشار در روزنامه عصر ایرانیان

سه شنبه 6 اردیبهشت 1401 شماره 3537

بسم الله الرحمن الرحیم

وَ الْمُغْنَینَ مِنَ الْفَقْرِ بِغِنَاک…

بارالها مرا در زمره کسانی قرار ده که به بی‌نیازی تو از فقر و نداری به توانگری رسیده‌اند.

توانگر و غنی در حقیقت آن کسی است که به توانگری خدا به توانگری رسیده باشد والا بقیه مجازا توانگرند.

عالم ربانی مرحوم حاج سیدحسین یعقوبی قائينی می فرمود:وقتی در خانه خدا می روید چیزی را ببرید که خداوند نداشته باشد!العیاذ بالله مگر می شود ؟فرمودند بله و آن همان فقر و‌نداری است که خداوند ندارد.

ما همه فقیرمطلق هستیم و خداوند غنی مطلق و ستوده است چنانچه فرموده : انتم الفقراء الی الله والله هو الغنی الحمید.

در دعاها به ما آموزش داده اند که از خداوند غنی بودن را برای خود و دیگران بخواهید.چنانچه در دعای ماه مبارک رمضان امده :اللهم اغن کل فقیر…اَللّهُمَّ سُدَّ فَقْرَنا بِغِناکَ …اَللّهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّیْنَ وَاَغْنِنا مِنَ الْفَقْرِ

و یا در مصباح کفعمی این دعا امده است:

 «اللَّهُمَ‏ أَغْنِنِی‏ بِحَلَالِکَ‏ عَنْ‏ حَرَامِکَ‏ وَ بِطاعَتِکَ عَنْ مَعْصیَتِکَ وَ بِفَضْلِکَ عَنْ مَّنْ سِوَاکَ.

دعاهای با این گونه مضامین یعنی خداوند جامعه بدون فقر را می خواهد و مسیری که ترسیم می کند مسیر فقر زدائی است ،جامعه ی فقیر جامعه غیر الهی است،

اینده ی قیام مهدوی نیز رسیدن به آرامش و ثروت دنیا برای رسیدن خلق الله به کمال است.

62-

انتشار در روزنامه عصر ایرانیان

چهارشنبه 7 اردیبهشت 1401 شماره 3538

بسم الله الرحمن الرحیم

وَ الْمَعْصُومِینَ مِنَ الذُّنُوبِ وَ الزَّلَلِ وَ الْخَطَاءِ بِتَقْوَاک،

خدایا مرا از آنان قرار ده  که به حفظ تو از گناهان و لغزش‌ها و خطاها در امان مانده  اند.

این دعا  در واقع همان برهان رب است که حضرت  یوسف علیه السلام را از معصیت حفظ کرد در سوره مبارکه یوسف علیه السلام ایه ۲۵ امده است:

بانوی کاخ [چون خود را در برابر یوسفِ پاکدامن، شکست خورده دید با حالتی خشم آلود] به یوسف حمله کرد و یوسف هم اگر برهان پروردگارش را [که جلوه ربوبیت و نور عصمت و بصیرت است] ندیده بود [به قصد دفاع از شرف و پاکی اش] به او حمله می کرد [و در آن حال زد و خورد سختی پیش می آمد و با مجروح شدن بانوی کاخ، راه اتهام بر ضد یوسف باز می شد، ولی دیدن برهان پروردگارش او را از حمله بازداشت و راه هر گونه اتهام از سوی بانوی کاخ بر او بسته شد]. [ما] این گونه [یوسف را یاری دادیم] تا زد و خورد [ی که سبب اتهام می شد] و [نیز] عمل خلاف عفت آن بانو را از او بگردانیم؛ زیرا او از بندگان خالص شده ما [از هر گونه آلودگی ظاهری و باطنی] بود.

برهان رب همان درک حضور پروردگار است.

همان نور خدا نور علم نور تقوا و یقین است که باعث‌می شود انسان در پرتکاهها نلغزد.

ذنب یعنی:«ذنب» عبارت از هر عملى است که به دنبالش ضرر و یا فوت نفع و مصلحتى بوده باشد، و اصل آن از «ذَنَب» گرفته شده که به معناى دم و دنباله حیوان است و به گناهان نیز اطلاق ذنب شده است؛ زیرا گناه، جنایت و ستم به دیگران دنباله و آثاری دارد و مستلزم کیفر و عقوبت و انتقام است.( طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج 2، ص 713،)

زلل هم که به گناه کفته می شود یعنی انحراف از مسیر صحیح .

خطا هم که همان گناه است یعنی فراموش کردن و‌گذشتن از فرمان الهی است.

63-

انتشار در روزنامه عصر ایرانیان

پنجشنبه 8 اردیبهشت 1401 شماره 3539

بسم الله الرحمن الرحیم

وَ الْمُوَفَّقِینَ لِلْخَیرِ وَ الرُّشْدِ وَ الصَّوَابِ بِطَاعَتِک…

خدایا مرا از آنان قرار ده که در سایه طاعتت به خیر و رشد و صواب موفق گردیده‌اند.

یعنی هر موفقیتی در سایه خویشتن داری  و تقوا حاصل می شود.معنای خیر بسیار است  معروف همان مقابل شر است،وگاهی مقابل ضرر است.

مصادیق خیر در قرآن و روایات عبارتنداز :قرآن ،مال و ثروت ،جهادفی سبیل الله،روزه،تقوی،توبه،شنیدن سخن حق،ایمان،وحی و…و‌نکته این که تمام خیر درخانه اهل بیت عصمت و طهارت است چنانچه در زیارت جامعه کبیره  امده: إِنْ ذُكِرَ الْخَيْرُ كُنْتُمْ أَوَّلَهُ وَأَصْلَهُ وَفَرْعَهُ وَمَعْدِنَهُ وَمَأْواهُ وَمُنْتَهاهُ؛اگر از خوبی یاد شود، آغاز و ریشه و شاخه و سرچشمه و جایگاه و نهایتش شمایید.

رشد در قران قریب به ۲۰مرتبه امده است، رشد معمولا به معنای هدایت است که در مقابل غی یعنی گمراهی امده است.

در زیارت جامعه کبیره مذکور امرکم رشد؛ کلام و‌دستور  اهل بیت علیهم السلام سبب رشد و‌هدایت است بلکه خود هدایت و رشداست.

و صواب نیز به معنای صحیح و درست امده است.

ممکن است کسی مجازا خیال کند به خیر رسیده یا هدایت گردیده و یا راه او صحیح است چنانچه فرق ضاله به همین خیالند ولکن حقیقت رسیدن به این معانی فقط با تقوا میسر است.

64-

انتشار در روزنامه عصر ایرانیان

یکشنبه 11 اردیبهشت 1401 شماره 3540

بسم الله الرحمن الرحیم

الْمُحَالِ بَینَهُمْ وَ بَینَ الذُّنُوبِ بِقُدْرَتِک، التَّارِکینَ لِکلِّ مَعْصِیتِک، السَّاکنِینَ فِی جِوَارِک.

خدایا مرا از آنان قرار ده که به قدرت تو میان آنان و گناهان حایلی ایجاد شده، و هرگونه نافرمانی تو را به زمین نهاده، و در جوار رحمتت ساکن شده‌اند.

ان چه از این فراز دعای حضرت مولانا امام سجاد سلام الله علیه برای ما قابل برداشت است فراوان است از جمله این که :ما هستیم و امکان گناه، امام با این که معصوم است باز خطر گناه و‌معصیت ‌‌اثار ان را در هر فرصتی مطرح می کند پس ما باید دنبال حائل برای بین خود و‌گناه باشیم و‌ این امر به قدری سخت و مشکل است که باید از قدرت خداوند طلب کرد. هر گونه نافرمانی خدا را (نافرمانی خدا کوچک و بزرگ ندارد)زمین نهادن یعنی قدرت خداوند را به رخ ابلیس کشیدن و یعنی بهترین حائل همان دوری از هر نوع معصیت است، و این کار یعنی به مقام مجاورت رحمت خدا رسیدن است.

با اینکه هر جا باشیم خدا هست وَ هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ ما کُنْتُمْ»، حدید،/۴، ولکن باز جوار خدا جای دیگری است.

با اینکه خداوند از رگ گردن به ما نزدیکتر است نُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَریدِ»، ق/۶، ولکن باز مجاور خدا ساکن شدن جای خاص تری است.

نکته این که آن کس که در جوار امامان معصوم و‌پیامبر خدا صلوات الله علیهم اجمعین قرار بگیرد یقینا و‌تحقیقا در جوار رحمت خدا قرار گرفته است.

جوار رحمت خدا قبل از مرگ یعنی همان ترک معصیت است.

65-

انتشار در روزنامه عصر ایرانیان

پنجشنبه 15 اردیبهشت 1401 شماره 3542

بسم الله الرحمن الرحیم

اللَّهُمَّ أَعْطِنَا جَمِيعَ ذَلِكَ بِتَوْفِيقِكَ وَ رَحْمَتِكَ

خدایا! همۀ این امور را به توفیق رحمتت به ما عطا کن

با اینکه تمام این خواسته های فوق العاده را امام سجاد سلام الله علیه در قالب دعا از خداوند متعال خواسته است به جهت اهمیت موضوع مجددا تعلیم می فرماید که در دعا انسان و توانمندی هایش نادیده گرفته شود و‌مجدد از خدا تقاضای عطا دارد

در باب عطا خداوند عطای خویش را از کسی دریغ نمی کند مگر این که انسان ها عطای خداوند را بواسطه تبعیت از شیطان قبول نکند در سوره مبارکه اسراء آیه ۲۰ امده است:

کُلًّا نُمِدُّ هٰؤُلاءِ وَهٰؤُلاءِ مِن عَطاءِ رَبِّکَ ۚ وَما کانَ عَطاءُ رَبِّکَ مَحظورًا

هر یک از این دو گروه را از عطای پروردگارت، بهره و کمک می‌دهیم؛ و عطای پروردگارت هرگز (از کسی) منع نشده است.

مجددا پس از تقاضای عطا این امور را از توفیق و رحمت خداوند می داند چنانچه توفیق فقط از ناحیه خداوند است ،موضوع توفیق در چهار جای قران امده است و از اعتقادات حساب می اید.

به جهت تبرک حدیثی از امام جواد علیت السلام تقدیم می گردد:الْمُؤْمِنُ يَحْتَاجُ إِلَى تَوْفِيقٍ مِنَ اللَّهِ وَ وَاعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ وَ قَبُولٍ مِمَّنْ يَنْصَحُهُ.

مؤمن نیازمند سه خصلت است: توفیق از سوی خداوند، واعظی از درون خود، پذیرش از کسی که او را پند می‌دهد.

تحف العقول، ص۴۵۷

66-

انتشار در روزنامه عصر ایرانیان

شنبه 17 اردیبهشت 1401 شماره 3543

بسم الله الرحمن الرحیم

وَ أَعِذْنَا مِنْ عَذَابِ السَّعِيرِ …

بار الها مرا از عذاب سعیر پناه بده

از انواع عذاب های قرآن عذاب سعیر است؛ و به معنای متعدداز جمله:جهنم ،آتش یکی از درمان جهنم وبرافروخته شدن آتش آمده است،سعیر و مشتقات آن قریب به بیست  مرتبه در قرآن تکرار شده است، و عموما پیرامون عذاب های آخرت بکار رفته است،

اهل سعیر به محض ورود به جهنم به گناه خود اعتراف می کنند؛ نفرین خدا بر اهل سعیر است؛زیر پای دوزخیان له می شوند؛ فریاد و ویلای آنان بی اثر است؛ و اما بر اساس پاره ای از آیات شریفه  قرآن و روایات نورانی ائمه معصومین علیهم السلام چه کسانی اهل عذاب سعیر هستند

کسانی که ولایت شیطان را بپذیرند؛ جنیانی که از فرمان حضرت سلیمان امتناع کردند؛اشرار از جن؛کافران؛کسانی که حرف پیامبران را گوش ندادند و‌تعقل ننمودند و به جای آن از پدران گمراه خود پیروی و تبعیت کردند؛ کسانی که کتب آسمانی را انکار می نمودند؛ آنان که قیامت را تکذیب کردند؛کسانی که با متاع دنیا خوشحال می شدند و در این خوشحالی از آخرت غافل شدند؛ مجرمان ؛و کسانی که با ظلم اموال ایتام را تصرف می کردند؛ منکران اهل بیت علیهم السلام ؛متکبران؛خائنان به مشورت؛قاتلان؛کافران و…

بهترین کار برای در امان ماندن از عذاب پناه بردن به خدای متعال است هم پناه عملی هم پناه قلبی؛پناه عملی با اجرای فرمان های خداست و پناه قلبی با تشدید عشق ‌ومحبت به خداوند است.

67-

انتشار در روزنامه عصر ایرانیان

یکشنبه 18 اردیبهشت 1401 شماره 3544

بسم الله الرحمن الرحیم

وَ أَعْطِ جَمِيعَ الْمُسْلِمِينَ وَ الْمُسْلِمَاتِ وَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ مِثْلَ الَّذِي سَأَلْتُكَ لِنَفْسِي وَ لِوَلَدِي [لِوُلْدِي] فِي عَاجِلِ الدُّنْيَا وَ آجِلِ الآْخِرَةِ ، إِنَّكَ قَرِيبٌ مُجِيبٌ سَمِيعٌ عَلِيمٌ عَفُوٌّ غَفُورٌ رَؤُوفٌ رَحِيمٌ .

خدایا !به همۀ مردان و زنان مسلمان و مردان و زنان باایمان، مانند آنچه را برای خود و فرزندانم از تو خواستم، در این جهانِ زودگذر و زندگی آیندۀ آخرت، عطا فرما! همانا تو به بندگان نزدیک، اجابت‌کنندۀ دعا، شنوا و دانا، بخشنده و آمرزنده، مهربان و رحیمی.

آنچه در این فراز دارای اهمیت است وسعت نظر در دعا است وسعت نظر در دعا و سایر امورات از ویژگی های اولیا الهی است امام سجاد زین العابدین سلام الله علیه در این فراز آنچه را برای خود و فرزندانش خواسته است برای همه ی مسلمین و سپس مومنات خواسته است،

و خداوند را به صفاتی خوانده است که دعا رد خور نداشته باشد، هر چه دعا توسعه داشته باشد در حق دعا کننده زودتر و بهتر مستجاب می گردد.

68-

انتشار در روزنامه عصر ایرانیان

دوشنبه 19 اردیبهشت 1401 شماره 3545

بسم الله الرحمن الرحیم

إِنَّكَ قَرِيبٌ مُجِيبٌ سَمِيعٌ عَلِيمٌ عَفُوٌّ غَفُورٌ رَؤُوفٌ رَحِيمٌ .

همانا تو به بندگان نزدیک، اجابت‌کنندۀ دعا، شنوا و دانا، بخشنده و آمرزنده، مهربان و رحیمی.

امام العارفین حضرت سجاد سلام الله علیه پس از طلب دعا برای خود و فرزندانش و تمام مسلمان و مومنان از زن و‌مرد خدا را اینگونه مورد ثنا و ستایش قرار می دهد.

۱.قریب؛ به معنای نزدیک در قرآن حدود ۳۰مرتبه و سه بار در قرآن به عنوان وصف خدا آمده است؛از ما به ما نزدیکتراست؛از رگ گردن به ما نزدیکتر است؛

یار نزدیکتر از من به من است

وین عجب بین که من از وی دورم

بانو مجتهده امین در رساله سیروسلوک مرقوم داشته :

صاحب «شمس المعارف» گفته که مداومت بر اين اسم شريف به عدد مکتوبه ي وي که 312 است يا به عدد مبسوطه ي وي که 396 است، موجب فتح باب مکاشفه و اسرار است به شرط اين که رعايت آداب و شرايط آن به خوبي کرده باشد، و اگر بعد از هر فريضه به عدد مبسوطه ي آن مواظبت نمايد در حصول مقصود، مؤثر و تمام تر باشد

۲.مجیب؛ به معنای اجابت کننده دعا و درخواست است در قرآن نیز مجیب  و اجابت بعد از قریب آمده است،فرماید:«...فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي قَرِيبٌ مُجِيبٌ».(هود/۶۱) «از او طلب بخشودگى کنید، سپس توبه کنید پروردگار من نزدیک و اجابت کننده است».

«وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ...».(بقره/۱۸۶) «هرگاه بندگان من، از من سؤال کنند من به آنان نزدیکم، درخواست، درخواست کنندگان را پاسخ مى گویم آنگاه که مرا بخوانند».

این نام مقدس در دعاها بسیار آمده است در دعای عظیم الشان جوشن کبیر حدود ده مرتبه تکرار شده است.

69-

انتشار در روزنامه عصر ایرانیان

سه شنبه 20 اردیبهشت 1401 شماره 3546

بسم الله الرحمن الرحیم

إِنَّكَ قَرِيبٌ مُجِيبٌ سَمِيعٌ عَلِيمٌ عَفُوٌّ غَفُورٌ رَؤُوفٌ رَحِيمٌ .

سیدالساجدین بطور خاص در پایان این دعا ثنای پروردگار را انجام می دهد آن هم ثنایی که بارها در قران امده است

سمیع که از صفات پروردگار است ۴۷مرتیه در قرآن امده است که عموما با صفت علیم امده است ،شنوا و دانا ،بخشنده،امرزنده مهربان و رحیم است

هر کدام از صفات دیگر نیز بارها در قران امده است،این تقاضا ها بقدری مهم است که با این صفات از خداوند در خواست می شودو یک راز آن این است که باید به اندازه ظرف وجودی متصف به این صفات شد تا آن تقاضا ها در انسان به حقیقت بپیوندد و به آن مقام رسید.

هر در خواست از خداوند ثنای مرتبط با خود را می طلبد.

ثنای پروردگار در دعا از جمله آداب مهم در دعاست و دعاها را به اجابت نزدیک می کند بلکه ضمانتی برای استجابت دعا ها و درخواست ها از ذات مقدس ربوبی است.

70-

انتشار در روزنامه عصر ایرانیان

چهارشنبه 21 اردیبهشت 1401 شماره 3547

بسم الله الرحمن الرحیم

آخرین دعای امام سجاد حضرت زین العابدین سلام الله علیه در دعای بیست ‌وپنجم یک دعای جامع قرآنی است:

وَ آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً ، وَ فِي الآْخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ .

و ما را در این دنیا و آن دنیا، خیر و خوبی عنایت کن؛ و از عذاب دوزخ حفظ فرما.

در این ایه که میزان همت دعا کننده است و یک دعای جامع است سه تقاضا امده است:

یک: حسنه در دنیا؛ که مصادیق حسنه در دنیا در روایات برخی امور را عنوان کرده اند از جمله:خوش خلقی؛همسرخوب؛ رزق زیاد

دوم: حسنه در آخرت ؛که مقصود رضوان و بهشت الهی  و حورالعین است. و البته در اندیشه عارفان حسنه در دنیا و آخرت مقام قرب است

و سوم: حفظ از آتش است که در بسیاری از دعا ها این مهم امده از جمله در جوشن کبیر بعد از هر بند باید خواست سُبْحانَكَ يا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ خَلِّصْنا مِنَ النّارِ يا رَبِّ و همچنین در دعای مجیر بعد از هر چند نام باید گفته شود:أَجِرْنا مِنَ النَّارِ يَا مُجِيرُ و ادعیه دیگر…