شرح زیارت امام زمان(عج) در روز جمعه توسط استاد موسوی مطلق - جلسه ششم

بسم الله الرحمن الرحیم

وَ أَنْ یجْعَلَنِی مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ لَكَ وَ التَّابِعِینَ وَ النَّاصِرِینَ لَكَ عَلَى أَعْدَائِكَ، وَ الْمُسْتَشْهَدِینَ بَینَ یدَیكَ فِی جُمْلَةِ أَوْلِیائِكَ،

در این فراز چند موضوع و تقاضا بیان شده است:

1-انتظار

2- تبعیت

3-نصرت

4-شهادت

 از این عبارت أَنْ یجْعَلَنِی بر می‌آید که مقام، مقام والایی است.این مقام، قراردادی است. جعلن یعنی باید قرار بدهند. مثل مقام امامت است. دو آیه زیر شاهد بر این مدعاست:

إِنِّی جاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلیفَةً [1]؛

و همچنین سخن خدا با ابراهیم علیه السلام: جاعِلک للنّاس إماما[2]

یعنی قرار باید بگیرد. به خاطر همین هم هست که  ما باید در دعا‌ها این مهم را طلب کنیم. یعنی خدا باید قرار دهد، باید برایت بخواهد. خب، خدا چه می‌خواهد؟ ما را به چه قرار بدهد؟! کجا قرار بدهد؟! برای چه کاری قرار بدهد؟!

أَنْ یجْعَلَنِی مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ لَكَ.

 اولاً این موضوع، موضوع انتظار است که خیلی جایگاهی بس رفیع دارد. لذا در مکتب ما یعنی روایاتی که آمده است، در أحوالات و ویژگی‌های منتظران آمده است که اگر کسی منتظر وجود مقدس امام زمان باشد، حتی اگر بمیرد، چقدر برایش فضیلت است، چه برسد به این که این انتظار به وصال هم تبدیل بشود.

لذا کسی از امام صادق علیه السلام سوال کرد که آقا! چه می‌فرمایید درباره کسی که دارای ولایت شما ائمه است و به انتظار ظهور حکومت حق شماست، اما در همین حال می میرد، حالتش چیست؟          

حضرت فرمودند:

هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ عَلَیهِ السَّلاَمُ.

 فرمودند: چنین شخصی که ما اهل بیت را قبول دارد و به انتظار حکومت ما هم هست ولی می‌میرد مثل این است که با خود امام زمان در خیمه حضرت بوده است. بعد حضرت سر مبارک را پایین انداخت و سکوتی کرد و مجدداً فرمودند:

ثُمَّ قَالَ هُوَ كَمَنْ كَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیه[3].

 چنین کسی مثل این است که با خود پیغمبر بوده است.

لذا حالت انتظار برای کسی که به وصال نرسیده، اینقدر جایگاهش بلند است. حالا خوش به حال آن کسی که انتظار می‌کشد و به وصال هم می‌رسد.

 اما منتظر، کسی که در حالت انتظار است. در روایت داریم: بمنزلة الضّارب بسیفه فی سبیل الله[4]؛ مثل یک مجاهد که در راه خدا که دارد با شمشیر جهاد می‌کند مقام او است برای آمدن وجود مقدس مصلح آخرالزمان. مثل مجاهد فی سبیل اللّه است که در میادین دارد با سلاح می‌جنگد.

 پیامبر أعظم فرمودند: «أفضل أعمال أمّتی انتظار الفرج[5]» 

افضل اعمال امت، انتظار فرج است.حالا باید نگاه جامعی داشته باشیم

که ما چقدر أعمال واجب و مستحب انجام می‌دهیم؟. أفضل تمام این اعمال، انتظار فرج است. افضل عبادات را هم وَالنَّاصِرِینَ لَكَ عَلَى أَعْدَائِكَ برشمرده اند.

اَفضَلُ العِبادَة اِنتِظارُ الفَرَج[6]؛ عبادتی که ما انجام می‌دهیم افضل آن انتظار فرج است.

حضرت امام محمدباقر سلام الله علیه فرمودند:

وَ اعلَمُوا أنَّ المنتَظِرُ لهذا الأمر لَهُ مِثلُ أجرِ الصَّائم القائم[7]؛

فرمود: بدانید آن کسی که منتظر امر ماست، أجرش مثل کسی است که هر روز روزه است و هر شب قیام به عبادت دارد. لذا در زیارت جامعه کبیره هم این عبارت آمده است: منتظر لأمرکم.

امام سجاد علیه السلام منتظرین این امر را أفضل اهل زمان بر شمرده اند.

اَلْمُنْتَظِرُونَ لِظُهُورِه أَفْضَلُ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ[8].

جایگاه انتظار، آنقدر والاست که به معنای همراهی با تمام أنبیاء و أولیاء وائمه معصومین تعبیر شده است. یعنی

یک  مقام مَعیت. چون تمام أنبیاء و أولیاء و أوصیاء و امامان معصوم این مقام انتظار را داشته اند، لذا شما هم به این مقام مَعیت می‌رسید. از این تعبیر با ارزش بر می‌آید که انتظار یعنی عبادت، انتظار یعنی عمل. وقتی افضل اعمال أمّتی انتظار الفرج من الله عزوجل، یعنی انتظار یک عمل است، باید یک کاری بکنید. یعنی انتظار جهاد است، انتظار حرکت است، انتظار حالت آمادگی است. انتظار یعنی مبارزه و مخالفت با کسالت و فَشل بودن و گوشه گیری و لذا این انتظار است که انسان را به حرکت وا می‌دارد.

دومین درخواست هم این است که جزء تابعین باشیم، این مقام تبعیت یک مقام بلندی است که به معنای پیروی، دنباله روی و پذیرفتن است. وقتی شما تبعیت میکنید از کسی، یعنی من دنبال رو و پیرو تو هستم و امر تو را هم می‌پذیرم.

جالب است بدانید که ۱۷۴ مرتبه در قرآن بحث تبعیت آمده است،   

 ما کلا" دو نوع تبعیت داریم:

 1- تبعیت مذموم

2- تبعیت ممدوح

 تبعیت مذموم، تبعیت از شیطان و إبلیس است: لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیطَانِ انه لکم عدو مبین[9].

 اما تبعیت ممدوح، تبعیت از خدا، حقّ و نور أنبیاء و اهل بیت عصمت و طهارت است. البته تبعیت از حق هم علائمی دارد از جمله: اینکه بی چون و چرا است.

همچنان که تبعیت از شیطان در هیچ عرصه‌ای  و در هیچ جایگاهی و در هیچ اندازه‌ای نباید باشد، این جا هم می‌خواهید تبعیت انجام دهید، باید بی چون و چرا باشد. فقط و فقط تبعیت محض «کل میت فی یده الغسال»[10]

لذا انتظار، تبعیت را به دنبال دارد. اگر انتظار تبعیت به دنبال نداشته باشد أبتر است!. انتظارِ نارس است و کامل نیست. مثل بعضی از یهودی‌ها که آنها منتظر آمدن پیغمبر بودند، در کتابشان آمده بود، مژده‌اش هم آمده بود.سالها به انتظار نشستند، خوشحال هم بودند، مژده‌اش را هم به همدیگر می‌دادند، اما وقتی پیامبر آمد از از او تبعیت نکردند! لذا انتظار باید ما را به تبعیت برساند.

خودِ تبعیت هم یک آثاری هم دارد. یکی از آثارش جلب محبت پروردگار عالم است:    

قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِی یحْبِبْكُمُ اللَّهُ[11]؛ یعنی وقتی شما مطیع باشی و تبعیت کنی، به محبت پروردگار میرسی.

قرآن کریم کسی را ملت و أمت ابراهیم می‌داند که از او تبعیت کنند:

إنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْرَاهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوه[12]؛ 

کسی که تبعیت کند أهلیت پیدا می‌کند. تبعیت نکند اهلیت ندارد حتی اگر پسر پیغمبر باشد.

قرآن کریم در خصوص پسر نوح فرمود: إنه لیس من اهلک[13]؛ به نوح فرمود: این اصلاً اهل تو نیست. تبعیت باعث می‌شود اهلیت پیدا شود. لکن عدم تبعیت باعث می‌شود که ولو این که رَحِم هم باشی از این جایگاه و از این مقام خارج می شوی!

خُب وقتی شما به انتظار ایستادی، تبعیت هم کردی، این تبعیت معنایش چیست؟ بهرحال باید یک خروجی داشته باشد.خروجی اش نصرت است: وَ النَّاصِرِینَ لَكَ عَلَى أَعْدَائِكَ، امام زمانتان را باید نصرت کنید.

نصرت امام زمان مثل نصرت خدا است: إن تنصرالله ینصرکم[14]؛ شما اگر خدا را یاری کنید خدا شما را یاری می‌کند. ألعیاذ بالله خداوند نیازمند به یاری ماست؟ حتما" نه.

در واقع شما کمال و رشد خودتان را دارید. امام زمان را باید یاری کرد. امامان ما می‌گفتند که یاری کنید چون یاری آنها یاری خدا و دین خداست.

 سیدالشهدا که فرمودند: هَل مِن ناصرٍ یَنصُرنی؛ هنوز هم این ندا ادامه دارد، پس شما یاری بکنید، خدا هم شما را یاری می‌کند و امام زمان را یاری کنید، امام هم شما را یاری می‌کند. یاری امام زمان، یاری خداست. حالا چطور باید امام زمان را یاری کنیم؟

1- تقوا

أعینونی بِوَرَعٍ وَ اجتِهادٍ و عفّة و سداد[15]. کمک کنید به تقوا  و کوشش. یعنی اهل تنبلی و کسالت نباشید، یاری کنید به عفت و استقامت.

2- زمینه سازی

شما می‌خواهید امام را یاری کنید،

فقط صِرف علاقه و دعوت که کافی نیست، باید زمینه سازی کنید.در تاریخ می خوانیم که کوفه مشکلش این بود که در آنجا علاقه بود اما تفکر  نبود. هم چنان که زمینه سازی نبود، استقامت هم نبود. لذا سید الشهداء را می‌خواستند اما زمینه سازی نکرده بودند. هِی گفتند آقا بیا آقا بیا! اما تا آقا آمد، آخرش هم به قتلگاه رفت چون زمینه سازی نکرده بودند. اگر زمینه سازی می‌کردند بهترین مکان و افراد برای یاری امام حسین علیه السلام، اهل کوفه بودند. اما این کاررا نکردند، این زمینه سازی را فراهم نکردند و ننگ ابدی را برای خود خریدند.

3- استقامت

 شما که حالا از امام دعوت کردی اولش هم که دور نائبش را گرفتید، خُب استقامت کنید!

ابن زیاد با ۵۰ نفر آمد و بر کوفه غلبه پیدا کرد. با نفاق آمد و لباس سیدالشهداء را پوشید! یارانش هم آمدند. این ۵۰ نفر هم  عده‌ای از آنها زن و بچه‌اش بودند. ببینید کلا" با ۵۰ نفر و تنها با شعار سایه جنگ توانست مستقرشود ومکارانه عوام فریبی هم کرد که لشکر شام هم دارد می‌آید.161]

کوفیان اما در این مسیر استقامت نکردند. لذا برای امام حسین ببینید چقدر افراد آمدند در آن شب آخر! تاریخ می‌گوید مثل برگ ریزان پاییز که این برگها می‌ریزند، این طور می‌رفتند. صدای رفتنشان مثل راه رفتن  یک لشکر، روی برگهای خشک پاییزی بود، چون استقامت نداشتند.

حمایت و تقویت دوستان امام زمان

تقویت و حمایت یاران امام زمان و نایب امام زمان، یعنی نصرت امام زمان، لذا امروز تقویت نظام و رهبری، همان نصرت امام زمان است.

5- ترویج مکتب وجود مقدس حضرت ولی عصر.

تقاضای بعدی در فراز دیگر شهادت است:

وَ الْمُسْتَشْهَدِینَ بَینَ یدَیكَ فِی جُمْلَةِ أَوْلِیائِكَ یعنی من به انتظار ایستادم، تبعیت هم کردم، یاری هم کردم، الان تقاضایم مُزد است!

اگرچه شاید به این لفظ هم نباشد اما تقاضای بعدیش این است که من به شهادت برسم. اینچنین بخواهید، چون این شهادت خودش یک کمال است.

نَفس شهادت و خودِ شهادت، ارزش بسیار بالایی دارد که روایاتش فراوان است. درمکتب ما هم آمده است. اما این شهادت در رکاب امام زمان دوچندان ارزش دارد. خوشا به حال کسی که پای رکاب امام زمان شهید شود.

در دعاها تقاضا می‌کنیم: شهادت و قتل فی سبیل الله را، که به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم:

 اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی... مِنْ  الْمُسْتَشْهَدِینَ بَینَ یدَیهِ[17]؛

وَ أَسْأَلُكَ أَنْ تَجْعَلَ وَفَاتِی قَتْلاً فِی سَبِیلِكَ تَحْتَ رَایةِ نَبِیكَ مَعَ أَوْلِیائِكَ[18]؛

 وَ اجْعَلْنِی شَهِیداً سَعِیداً فِی قَبْضَتِكَ[19].

 آخرین تقاضایی که در این فراز است شهادت در رکاب وجود مقدس امام زمان است.

 ان شاءالله همه ما جزء منتظرین و تابعین و یاری کنندگان حضرتش باشیم و شهادت در رکاب امام زمان نصیب مان گردد.

________________________________________________________________________________

[1]. بقره/ 30.

[2]. بقره/124.

[3]. بحارالانوار، مجلسی، محمد باقر، ج 52، ص 125.

[4]. اصول کافی، کلینی، محمدبن یعقوب، ج 8، ص 146.

[5]. بحارالانوار، مجلسی، محمد باقر، ج 52، ص 128.

[6]. بحارالانوار، مجلسی، محمد باقر، ج 13، ص 137.

[7]. همان، ج72، ص73.

[8]. همان، ج 52، ص 122.

[9]. بقره/168.

[10]. شرح نهج البلاغه، ج 11، ص 200.

[11]. آل عمران/31.

[12]. آل عمران/68.

[13]. هود/46.

[14]. محمد/7.

[15]. نهج البلاغه، نامه 45.

[16]. ر.ک: ده شب با قافله از آثار مولف.

[17]. دعای عهد.

[18]. دعایی در هر روز ماه مبارک رمضان. رک: وسائل الشیعه عاملی، شیخ حر، ج 10، ص 9.

[19]. دعایی  که امام محمد باقر علیه السلام بعد ازنماز جمعه می خواند رک: جمال الاسبوع، سید طاووس، ص 433.