شرح زیارت امام زمان(عج) در روز جمعه توسط استاد موسوی مطلق - جلسه پنجم

بسم الله الرحمن الرحیم

زیارت نامه امام زمان در روز جمعه

زیارت حضرت ولی عصر را در روز جمعه با همدیگر مرور می‌کردیم و توضیحی پیرامون سلام هایی در این زیارت خواندیم:

السَّلامُ عَلَیكَ یا حُجَّةَ اللّهِ فِی أَرْضِهِ، السَّلامُ عَلَیكَ یا عَینَ اللّهِ فِی خَلْقِهِ، السَّلامُ عَلَیكَ یا نُورَ اللّهِ الَّذِی یهْتَدِی بِهِ الْمُهْتَدُونَ، وَ یفَرَّجُ بِهِ عَنِ الْمُؤْمِنِینَ، السَّلامُ عَلَیكَ أَیهَا الْمُهَذَّبُ الْخَائِفُ، السَّلامُ عَلَیكَ أَیهَا الْوَلِی النَّاصِحُ، السَّلامُ عَلَیكَ یا سَفِینَةَ النَّجَاةِ، السَّلامُ عَلَیكَ یا عَینَ الْحَیاةِ، السَّلامُ عَلَیكَ، صَلَّى اللّهُ عَلَیكَ وَ عَلَى آلِ بَیتِكَ الطَّیبِینَ الطَّاهِرِینَ، السَّلامُ عَلَیكَ، عَجَّلَ اللّهُ لَكَ مَا وَعَدَكَ مِنَ النَّصْرِ وَ ظُهُورِ الْأَمْرِ، السَّلامُ عَلَیكَ یا مَوْلای، أَنَا مَوْلاكَ عَارِفٌ بِأُولاكَ وَ أُخْرَاكَ، أَتَقَرَّبُ إِلَى اللّهِ تَعَالَى بِكَ وَ بِآلِ بَیتِكَ، وَ أَنْتَظِرُ ظُهُورَكَ وَ ظُهُورَ الْحَقِّ عَلَى یدَیكَ،

در این زیارت شریف  ما عرضه می‌داریم:

وَ أَنْتَظِرُ ظُهُورَكَ  ظهور تو را وَ ظُهُورَ الْحَقِّ عَلَى یدَیكَ، و ظهور حق را به دست تو انتظار می‌کشیم.

ما منتظریم، یعنی منتظر چی هستیم؟ ظهور امام زمان و ظهور حق که به وجود مقدس امام زمان، این امر محقق خواهد شد. آن چیزی که در این فراز مهم است و باید به او پرداخته شود این موارد است:

1- انتظار برای ظهور

2- ظهور حق

اولاَ انتظار به چه معنا است و برای چیست؟

 انتظار یعنی چشم به راه بودن است. یعنی آمادگی لازم از حیث ظاهر و باطن و از حیث آمادگی جسم و روح برای محقق شدن یک امر است.لذا امروز مهمترین انتظار، انتظار ظهور وجود مقدس حجت دوازدهم است.

 اما چرا ما انتظار می‌کشیم؟ باید دانست که انتظار آثار فراوانی دارد. یکی از مهمترین آثار انتظار، گشایش در امور خودِ ما است. گشایش در امور بشریت است.

وجود مقدس سید الساجدین حضرت زین العابدین فرمودند:

 اِنتِظارُ الفَرَج مِن اَعظَمِ الفَرَج[1]؛

 خودِ این انتظار فرج، بزرگترین گشایش‌ها است. همه ما در طلب گشایش برای امور زندگی مان هستیم. اگر ما منتظر ظهور حضرت باشیم، منتظر فرج باشیم، این خودش بزرگترین فرج و گشایش در زندگانی ما است.

 اساسا" دو نوع انتظار داریم: انتظار منفی و انتظار مثبت.

انتظار منفی یعنی این که شما می‌دانید یک چیزی قرار است محقق شود، یک کسی قرار است بیاید، یک اتفاقی قرار است که بیفتد و شما هم به آن علم داری اما تو را به حرکت وا نمی‌دارد. منتظرید تا کسی دیگر بیاید و امور شما را حل کند. این انتظار از نوع انتظار منفی است. آن انتظاری نیست که اهل بیت عصمت و طهارت ما را به آن سفارش کرده‌اند. آن هم انتظار چنین امر بزرگی را داریم می‌کشیم که أنبیا و امامان معصوم، منتظر چنین روزی بودند. آیا أنبیا که به انتظار می‌نشستند برای پیغمبر بعدشان یا پیغمبر آخر الزمان یا موعود آخر و مصلح آخرالزمان، دیگر حرکتی نمی‌کردند؟ در جهت حق حرکت نمی‌کردند؟ قیام لِله نداشتند؟ آیا این‌ها اصلاح امور نداشتند؟ آیا امر به معروف ونهی از منکر و حرکت را تعطیل می‌کردند؟. این انتظار منفی است. انتظاری که شما را به سکون و سکوت بکشاند، این انتظار انتظار مذمومی است و انتظار منفی است. لذا انتظار به معنای نشستن نیست، بلکه به معنای حرکت و قیام است.

اما انتظار مثبت؛ انتظاری است که شما را به حرکت وا می‌دارد.

ویژگی‌های انتظار مثبت این است:

حرکت؛

 مجاهدت؛

زمینه سازی و آماده سازی؛

و امید که نتیجه این ویژگی هاست را به دنبال دارد.انتظار مثبت،انسان را امیدوار می‌کند.اما انتظار منفی، انسان را ناامید می‌کند. انتظار مثبت انسان را شاداب نگه می‌دارد اما انتظار منفی، افراد را افسرده می‌کند. کسی که در انتظار است و انتظارش هم انتظار مثبت است، روز به روز تلاشش بیشتر خواهد شد و به وظایفش آشنا خواهد شد.

یکی دیگر از نقاطِ فرق بین انتظار منفی و مثبت این است که انتظار منفی فقط جنبه عاطفی را برانگیخته می‌کند. یعنی خیلی‌ها هستند که در فراق امام زمان می‌سوزند، گریه می‌کنند و مثلاً به انتظار هم هستند، خیال می‌کنند یک عشقی هم دارند! اما هیچ کاری نمی‌کنند. فقط آن جنبه عاطفی در درونشان تقویت می‌شود. اما انتظار مثبت، پیوند عاطفه و عقل است. این یگانگی بین عاطفه و عقل است که ما را به هر کمالی می‌رساند. احساس و عقلانیت، عنصر لازم برای رشد ماست. اصل حقیقت عقل این است که پشت عقل، عاطفه و احساس است. باطن عاطفه و احساس هم عقل است. کسی که این‌ها را از هم جدا کند مثل جدایی جسم و روح عمل کرده است.

اما انتظار مثبت این است که آنجا که باید گریه کند گریه می‌کند، آنجا که باید فریاد بزند فریاد می‌زند، آنجا که باید سلاح بردارد سلاح  بر می‌دارد، عقل و عاطفه با هم حرکت می‌کنند. این چنین نیست مثل بعضی‌ها که به اسم مهدویت کار می‌کنند، این‌ها فقط دنبال سوز و گداز هستند! اما این فقط یک بخش کار است. در حالیکه سوز و گداز باید ما را نسبت به مبارزه با ظلم برانگیخته کند. کسی که در برابر ظلم سکوت کند و  قیام نکند این نمی‌تواند یار امام زمان علیه السلام باشد، این نمی‌شود.

 چرا ما با بعضی از فِرَق مثل فرقه حجتیه مشکل اساسی و بنیانی داریم؟

 امام راحل «ره» معنای انتظار واقعی را درک کرد که فرمود: جشن نیمه شعبان در آن سال باید تعطیل شود. عجب! نیمه شعبان که ما باید برای امام زمان جشن بگیریم. اما فرمود نه! الان این جشن گرفتن مذموم است. جشن تولد امام‌زمان یعنی مبارزه با ظلم و فساد است. این معنای واقعی تولد امام زمان است، یعنی شرایط درست نیست، لذا تشخیص رهبر کبیر انقلاب یک تشخیص کاملا" درست بود.

بعضی‌ها نوک دماغشان را بیشتر نمی‌دیدند! الان هم همین طوری است. خیلی‌ها دخالت در امور مسلمین را، دستگیری از مردم را، حرف زدن بر علیه ظلم و استکبار و این کارها را منافات با معنویت می‌دانند، منافات با جریان امام زمان علیه السلام می‌دانند. اما انتظار مثبت؛ یک پیوند عمیقی بین عاطفه و عقل است.

خُب ما الان داریم انتظار می‌کشیم این انتظار چه هست؟

 یکی ظهور امام زمان و یکی هم ظهور حق است. در باب ظهور حضرت ولی عصر، ما روایات فراوان و آیات الهی داریم. بسیاری از آیات، خط مستقیم اشاره به آمدن منجی است و ظهور وجود مقدس حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف را بیان می‌کند.

وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآیاتِنَا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَذَكِّرْهُمْ بِأَیامِ اللَّهِ  إِنَّ فِی ذَلِكَ لَآیاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ[2].

فرمان صادر شده از از ناحیه خدا اینکه قومت را موسی  بردار. اینها را از ظلمات به سمت نور ببر و به اینها یادآوری کن.

اصلاً این آیه مربوط به امام زمان است. خروج  از ظلمت به نور و به معنای حقیقی و واقعی در ظهور وجود مقدس حضرت ولی عصر محقق می‌شود.خداوند در این آیه شریفه می فرماید به این‌ها  ایام الله را یادآوری کن.

مرحوم شیخ صدوق از وجود مقدس حضرت باقرالعلوم سلام الله علیه  نقل می‌کند که فرمودند: این آیه و ایام اللهی  که در آن آمده است، ایام الله سه روز است:

1- روز قیام فرزندشان یعنی روز ظهور؛

2- رجعت

3- قیامت[3].

چقدر ما آیات فراوان داریم در ذیل این آیات لِیظهِرَهُ عَلَى الدّینِ كُلِّهِ؛

باید توجه داشت که این غلبه جهانی وجود مقدس حضرت ولیعصر است. خُب ظهور هم به معنای آشکار شدن است. یک چیز مخفی که آشکار بشود به آن ظهور می‌گویند.

در فرهنگ ما و در اصطلاح، این ظهور با آمدن وجود مقدس حضرت ولی عصر تعبیر شده است.

جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ؛ روزی که حق بیاید و باطل رفتنی است است. جَاءَ الْحَقُّ  یعنی ظهور حق است.

از امام باقر سلام الله علیه در ذیل همین آیه[4] هم باز روایت دارد که فرمودند: جاء الحق یعنی آمدن دولت مهدوی؛ اذا قام القائم ذهبت دولة الباطل و رفتن دولت باطل است. اما این ظهور حق به چه معنا است؟ بعضی‌ها گفته اند: ظهور حق همان قیامت است. بعضی‌ها هم  معانی مختلف دادند. بله ظهور حق همان ظهور خود امام زمان است که حق است. ظهور حق بروز حقیقت ولایت است. معنای توحیدی  ظهور حق هم چون در این جا جدا کرده ظُهُورَكَ وَ ظُهُورَ الْحَقِّ  یک معنا و مورد دیگری دارد. این ظهور حق خدای متعال که هُوَ الْأَوَّلُ وَالآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ؛ این فهم: هُوَ الْأَوَّلُ وَالآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ؛ این می‌شود ظهور حق، لذا خداوند باری تعالی  به معنای واقعی پرستیده نشده است مگر تا ظهور حضرت ولی عصر. اگرچه خداوند را فقط امامان به نحو کامل، حق عبادتش را به جا آوردند.

امیرالمومنین علیه السلام فرمودند:

 ما رَأَیتُ شَیئاً اِلاّ وَ رَأَیتُ اللهَ قَبلَهُ وَ بَعدَهُ و مَعَهُ و فیه: یعنی به هیچ چیز نظر نینداختم مگر آن که خدا را قبل از آن، پس از آن، همراه آن و درون آن مشاهده کردم.

به دریا بنگرم دریـــا تِه بینـــم           

            به صحرا بنگرم صحرا ته وینم

به هرجا بنگرم کوه و در و دشت      

            نشــان از قامت رعنا ته وینم[5]

 این یعنی ظهور حق که همه جا را خدا ببینی؛

درکِ «هو معکم  این ما کنتم» این می‌شود  ظهورحق؛

و درک تجلی حق در تمام عوالم وجود می‌شود ظهور حق.

ظهور ذات مقدس پروردگار در همه عوالم، آن گاه که فهمیده بشود می‌شود ظهور الحق علی یدیک 

و این به دست یداللهی امام زمان اتفاق می‌افتد. حق به معنای واقعی کلمه، بروز و ظهور پیدا می‌کند و این به یَد قدرت حضرت  ولیعصر محقق خواهد شد

 نکته بعدی این که  ما در آستانه ی روز بسیار شریف و بزرگ و با عظمت عرفه هستیم ، همه می‌دانیم و واقف به این روز هستیم. این روایت را هم بارها گفته‌اند؛ همه عزیزانی که مناجات می‌خوانند این روایت را هم که در مفاتیح آمده میخوانند که سائلی آمد گدایی کرد. حضرت امام سجاد فرمود: چرا امروز داری گدایی می‌کنی؟! امروز امید می‌رود که فرزندان در رَحِم مادران مورد رحمت پروردگار قرار بگیرند. بعد توکجا  درِ خانه ی غیر خدا آمده‌ای؟!.

 یکی از روز‌های با شرافت است شب و روز عرفه، حتماً إن شاءالله توجه بیشتری در این شب و روز داشته باشید. تفکر بیشتری در این شب و روز داشته باشید. توسل بیشتری در این شب و روز عرفه داشته باشید. بالاخره آن چیزی که در شب قدر برای ما امضا می‌کنند چیزی تغییرش نمی‌دهد مگر روز عرفه.

خوشا به حال آنهایی که در صحرای عرفات هستند. آنجا وجود مقدس امام زمان را زیارت می‌کنند. چون امام، همه ساله حج تشریف می‌برند و همه ساله، حج به جا می‌آورند.

لذا امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند: تمام الحج لقاء الحجت؛ اصلاً روح حج، حقیقت حج، تمام حج، ملاقات حجت پروردگار است.

 لذا گفتند آنجا همه امام زمان را زیارت می‌کنند. اما قیدی دارد و آن هم نه مثل این دیدن‌ها. مثل دیدن برادران یوسف که آنها یوسف را دیدند اما نشناختند. ولی یوسف آنها را شناخت. اگر کسی کمی با امام مهربان باشد او را می‌شناسد. بنیامین هم همینطوری بود.  بنیامین کمی به یوسف نزدیک شد، محبت داشت نسبت به امام خود و لذا به او نشان دادند. یوسف خود را به او نشان داد. امام اینطوری می‌شود و خیلی باید انسان سلب توفیق شود در یک جایی باشد که یقیناَ حضرت هست و باز نشناسد.

إن شاءالله که سال بعد همگی در صحرای عرفات ما هم باشیم. به یاری خداوند، آل سعود در آستانه فروپاشی است و مرگ بِن سلمان نزدیک است. به زودی خواهد مُرد إن شاءالله و اوضاعشان به هم بریزد و با طیب خاطرهمه به آنجا برویم. 

گفت به درگاه الهی کی روا بی      

گل از مو دیگری گیره گلابش

اهل بیت از ما هستند آنوقت یک عده اعرابی شده‌اند کلیددار خانه خدا!  این اماکن، شریفه و متبرکه اند که به دست آنها افتاده است.

جلوه بر من مفروش ای ملک الحاج که تو

خـــانه مــی‌بینی و مــن خانه خدا می‌بینم

ثـــواب روزه و حــــــج قبـول آن کس برد

که خاک میکده عشــــق را زیــارت کـــرد

خُب! ما که امسال بی بهره شدیم. گرچه سال‌های قبل هم بی بهره بودیم! اما دل آنجا است و بعد از آن جا به ترتیبی که دارم عرض می‌کنم زیارت سیدالشهدا علیه السلام است. در روایات هم داریم خدا اول به زائر حسین نگاه می‌کند بعد به زائر صحرای عرفات. روز عرفه، خدا اول زائران اباعبدالله را نگاه می‌کند بعد زائران خودش را. سوال کردند از امام معصوم که چرا این چنین است؟ فرمود: چون در بین حاجی‌ها ناپاک هم هست، ولد زنا هم هست. خیلی‌ها آنجا هستند. اما جز ولد پاک، حسین را زیارت نمی‌کنند. آنهایی که می‌توانند، خودشان را برسانند به کربلا. اگرهم کسی نرساند، هر جا هست این دل را حواله سیدالشهداء کند. قلبش را به امام حسین علیه السلام بدهد. همه جا کربلا است.

کسی آمد خدمت امام صادق علیه السلام و گفت برای زیارت حضوری عذر دارم.حضرت فرمودند: _چندین روایت اینچنین داریم_   اگر نمی‌توانید، بایستید روبه کربلا و سه بار بگویید صلی الله علیک یا أباعبدالله الحسین. در بعضی از روایات دارد که در چهار طرف بایستید زیر آسمان، سلام بدهید. آن شخص گفت اگر نشد چه کنیم؟ حضرت فرمود: هرجا که بودید آنجا را کربلا کنید و به سیدالشهدا علیه السلام سلام بدهید... این دعاهایی که آمده است در روز عرفه که مشهورش همین دعای شریف سید الشهداء علیه السلام هست آن را حتماً با تدبر خواهید خواند. همدیگر را هم دعا کنید. اصلاً قبل از این که شب عرفه بیاید همه را حلال کنید. یعنی اگر از دست کسی ناراحت هستید و حقی به گردنش  است، همدیگر را ببخشید، لذا تو پاک برو پیش خدا بگو خدایا محبت کردی به من یک حق وحقوقی دادی من از این حق و حقوقم گذشتم، حالا من آمده‌ام درِ خانه تو، من که سراسر احتیاجم، گذشتم. تو که غنی هستی، ما فقیریم. بعد ببینید خدا چگونه با شما رفتار میکند.اگر ببخشی و بگذری، خدا هم میگذرد.خوب هم می‌گذرد.إن شاءالله عرفه خوبی داشته باشید. عید قربان هم در پیش است. إن شاءالله همه مان به قربان وجود مقدس امام زمان شویم.در مورد أعمال عید قربان هم پرسیدند افضل کار چیست؟ فرمودند: أفضل عبادات، زیارت أباعبدالله الحسین است در آن روز.إن شاءالله توجه خاص به سیدالشهدا علیه السلام باشد. پس از الان ما یک روز فرصت داریم تا روز عرفه در این یک روز هم یک توبه‌ای کنیم، همدیگر را ببخشیم، تا خدا ما را ببخشد. إن شاءالله همه مورد توجه امام زمان قرار بگیریم.

___________________________________________________________________

[1]. بحارالانوار/ ج 52/ ص 122.

[2]. ابراهیم/14.

[3]. الخصال، شیخ صدوق/ج 1/ص 108.

[4]. تفسیرنمونه/ج12/ص234.

[5]. باباطاهر عریان