اوصاف وجودی انسان کامل
ارائه شده در هفته نامه یالثارات آبان و آذر 1389
در مباحث گذشته که مبتنی بر تبیین مولفه‌های عرفان ناب اسلامی بود به بحث انسان کامل رسیدیم و در دو شماره قبل به بعضی از ویژگی‌ها و مصادیق انسان کامل پرداختیم. در ادامه لازم است به بیان اوصاف وجودی انسان کامل بپردازیم تا جزء لازم شناخت‌نامه انسان کامل که همانا شناخت اوصاف و کمالات وجودی انسان کامل است نیز تبیین شود؛ زیرا در این صورت است که معرفت ما نسبت به انسان کامل بیشتر شده و به تبع آن محبت و اطاعت از انسان کامل که همانا امام معصوم علیه‌السلام است بیشتر خواهد شد. اگر چه شناخت انسان کامل که مظهر جمیع اسماء و صفات الهیه است کار انسان کامل است و الا غیر کامل از عهده وصف و تعریف و شرح انسان کامل بر نمی‌آیند. ولی به هر حال
آب دریا را اگر نتوان کشید
پس به قدر تشنگی باید چشید
لذا سعی و تلاش ما در شناخت انسان کامل سعیی مشکور خواهد بود ان‌شاءالله؛ زیرا سعی در شناخت و معرفت امام معصوم می‌باشد که این خود یک فریضه اعتقادی و دینی است.
انسان کامل مظهر اسم الله است، الله مستجمع جمیع صفات کمالی است، الله کعبه همه اسماء است، قبله همه اسماء است، اسماء همه در حول او طائف اند، و آنی که مظهر اسم الله است، او هم کعبه و قبله همه است ؛ مظهر الله هم باید اتمّ مظاهر باشد و آن انسان کامل است، و بر مبنای خیلی محکم و متقن حضرات آقایان اهل عرفان، ربّ مطلق بی‌مظاهر راه ندارد و اسماء بی‌مظاهر نمی‌شود و الله هم هیچ وقت بی‌مظهر نیست و لذا هیچ وقت جهان نشئه عنصری، خالی از انسان کامل مظهر الله نیست که او را تعبیر می‌کنند به قطب عالم. همیشه این خلیفه حق و مظهر الله در نشئه عنصری باید باشد.
حال یا به جهت ضعف و بی‌چارگی ما از دیدگان ما غائب است و یا لیاقت آن را نداریم که با او محشور باشیم. او هست، او آفتابی است که در آسمان معرفت باید باشد؛ در این مقام جناب قیصری دارند که: «إنّ اسم الله مُشتَمِلٌ عَلی جَمیعِ الاَسماءِ وَ هُوَ مُتَجَلٍّ فیها بِحَسَبِ المَراتِبِ الاِلهیّه وَ مَظاهِرها وَ هُو مُقَدّمٌ بِالذاتِ وَ المَرتَبَهِ عَلی باقی الاَسماءِ فَمَظهَرُه (أی الانسان الکامل) ایضاً مُقَدّم عَلی المَظاهِر کُلّها وَ مُتَجَلّ فیها بِحَسَبِ مَراتِبِه.»
در این بخش نیز همانگونه که در بخش بیان مصادیق انسان کامل به منظومه معرفتی امام خمینی «ره» مراجعه کردیم، اوصاف وجودی انسان کامل و جایگاه انسان کامل در نظام تکوین را از منظر امام خمینی «ره» مورد بررسی قرار می‌دهیم.
انسان کامل جامع جمیع مراتب هستی و تمام دایره وجود
«بدان که برای انسان مقامات و مدارجی است و به اعتباری او را دارای دو مقام دانند: یکی مقام دنیا و شهادت است و دیگری مقام آخرت و غیب که یکی ظلّ الرحمن و دیگر ظلّ الرحیم است و به حسب این اعتبار، در ظلّ و مربوب جمیع اسماء ذی ظلّ و ربّ و در حیطه دو اسم «رحمن» و «رحیم» واقع است؛ چنان که جمع فرموده در آیه شریفه «بسم الله الرحمن الرحیم»و عرفا گویند:«ظهر الوجود ببسم الله الرحمن الرحیم»... پس انسان کامل به حسب این دو مقام یعنی مقام شهادت و ظهور به رحمانیت، و مقام غیب و ظهور به رحیمیت، تمام دایره وجود است: «ثم دنی فتدلی فکان قاب قوسین أو ادنی»
انسان کامل محیط بر جمیع مراتب هستی
«...أن للانسان الکامل و الولی المطلق مقام المشیه المطلقه التی بها ظهرت الموجودات و تحققت الحقائق و تذوّتت الذوات، فهو بمنزله الاصل و سائر الخلق فروعه ؛ و له الحیطه علی مراتب الوجود و منازل الغیب و الشهود.» «انسان کامل و ولی مطلق، صاحب مقام مشیت مطلقه است که موجودات به واسطه آن ظهور یافته اند و حقایق و ذوات بدان محقق گردیده اند، پس او همانند ریشه است و دیگر مخلوقات به منزله شاخه‌های او هستند و او بر جمیع مراتب وجود و منازل غیب و شهود احاطه دارد.»
انسان کامل صورت عینی قرآن کریم
چه قرآن عینی و چه قرآن کتبی هر دو صورت انسان کامل هستند، آن یکی صورت عینیه انسان کامل است و این یکی صورت کتبیه انسان کامل است که اگر بخواهیم انسان کامل را تشریح کنیم، کتاب وجودش را بنگاریم و بنویسیم می‌شود این کتاب کذایی یعنی قرآن کریم.
افزودن دیدگاه جدید