شرح دعای دوازدهم صحیفه سجادیه _ شماره ۵۹۳ جلسه ۱۰

شرح دعای دوازدهم صحیفه سجادیه از حجه الاسلام والمسلمین موسوی مطلق
انتشار در روزنامه عصر ایرانیان

دوشنبه 21 خرداد 1403 شماره 4130

جلسه 10

بسم الله الرحمن الرحیم

وَ أَیقَنَ أَنَّهُ لَا مَحِیصَ لَهُ مِنْک، وَ لَا مَهْرَبَ لَهُ عَنْک، و یقین دارد که او را هیچ چاره‌ای نیست از تو و هیچ راه فرازی برای او از تو نیست. در این جا دو واژه قابل توجه است که در صورت دانستن معنای آن لطافت سخن معلوم می‌گردد ۱. محیص؛ به معنای فرار کردن با قید کج کردن راه یعنی برگشت از راه غلط و پر خطر. در قرآن چند مرتبه آمده است از جمله: در سوره مبارکه ابراهیم آیه شریفه ۲۱ آمده است «…مَا لَنَا مِن مَّحِیصٍ: (مستکبران می‌گویند:) ما از عذاب خدا راه فرار و نجات نداریم» برخی مفسران از جمله: محمد بن حسن طوسی؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ ج ۶، ص ۲۸۸. گفته اند: «مَحیص» مهرب و فرارکردن است. برخی دیگر در ذیل بعضی آیات به همین معنا تصریح کرده و اظهار داشته‌اند: «مَحیص» مصدر میمی از «حاص» و معنای آن شروع به فرار کردن و کج کردن راه و مسیر است. (ابن عاشور؛ التحریر و التنویر؛ ج ۲۵، ص ۱۶۸ (ذیل شوری: ۳۵).۲. هرب؛ این واژه نیز در قرآن سوره مبارکه جن آیه شریفه ۱۲ آمده است: وَأَنَّا ظَنَنَّا أَنْ لَنْ نُعْجِزَ اللَّهَ فِی الْأَرْضِ وَلَنْ نُعْجِزَهُ هَرَبًا؛ و ما چنین دانسته‌ایم که هرگز در زمین بر قدرت خدا غلبه و از محیط اقتدارش فرار نتوانیم کرد. برخی گفته‌اند: «هَرَب» (در این آیه) معنای مجازی دارد و منظور از آن خلاصی و خارج شدن از اراده پروردگار است (ابن عاشور؛ التحریر والتنویر؛ ج ۲۹، ص ۲۱۷. در مناجات شعبانیه هم عرضه می‌داریم: فَقَدْ هَرَبْتُ اِلَیْکَ غرض این است که بنده‌ی معترف باید یقین کند که چاره و راه فراری جز خدا نیست.

منبع