شرح دعای دوازدهم صحیفه سجادیه _ شماره ۵۹۱ جلسه ۸

شرح دعای دوازدهم صحیفه سجادیه از حجه الاسلام والمسلمین موسوی مطلق
انتشار در روزنامه عصر ایرانیان

شنبه 19 خرداد 1403 شماره 4128

جلسه 8

بسم الله الرحمن الرحیم
بَلْ أَقُولُ مَقَالَ الْعَبْدِ الذَّلِیلِ الظَّالِمِ لِنَفْسِهِ الْمُسْتَخِفِّ بِحُرْمَةِ رَبِّهِ.
بلکه مى گویم گفتن بنده ‌ى‌ ذلیل و ظلم کننده  بر‌ نفس خود، و سبک کننده حرمت پروردگار خویش .
از اینجای دعای امام سجاد سلام الله علیه شروع به اعترافاتی پیرامون بنده ای که پناهنده شده را بیان می فرماید .
نکات قابل توجه در این فراز عبارتند از :
۱. گفتن بدون حالت خاص و‌توجه به کار نمی آید بلکه در دعا و سخن گفتن با خدا باید آن حالت واقعی و حقیقی بر انسان مستولی گردد .
۲. سخن کفتن با خدا به خودی خود ارزشمند است و مطلوب خداست و هم موضوعیت دارد و هم طریقیت .
۳. از نشان های عبد بودن ذلیل بودن است ، ذلیل بودن به معنای پست و خوار و بی مقدار و بی چیز بودن فقط در مقابل خداوند جایز و واجب است و در مقابل غیر خدا مذموم و حرام است ، ذلیل بودن در مقابل خدا سبب صعود و در مقابل خلق خدا باعث سقوط است ، نتیجه ذلت در برابر خداوند ، عزت در مقابل خلق را به دنبال دارد .
۳. ظلم به نفس ؛ درسوره مبارکه توبه آیه شریفه ۷۰آمده است : فَمَا كَانَ اللَّهُ لِيَظْلِمَهُمْ وَلَٰكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ ؛ خدا هیچ ستمی بر آنها نکرد بلکه آنها خود در حق خویش ستم می‌کردند.
امیرالمومنین علیه السلام نیز در دعای کمیل می فرماید : ظلمت نفسی.
در باب ظلم به نفس این نکته قابل تامل است و آن این است که ما مالک نفس خویش نیستیم .
و این که بدانیم هر کس نداند برای چه خلق شده و در مسیر عبودیت قرار نگیرد و سرپیچی از اوامر و نواهی پروردگار بنماید به نفس خویش ظلم کرده است .
۴. استخفاف (طلب سبکی )در مجمع البحرین نقطه مقابل استثقال (طلب وقار و سنگینی )معنا شده است است لتَّخَفُّفُ‏:ضد التثقل. و اسْتَخَفَّهُ‏: خلاف استثقله
واژه استخفاف هم در قرآن و هم در روایات با مصادیق گونه گون استعمال شده است .
سبک شمردن خدا ؛ بی توجهی به دستورات خداوند و بی توجهی به کتاب و فرستاده اوست

منبع