شرح دعای سوم صحیفه سجادیه _ شماره ۲۶۶ جلسه ۲

شرح دعای سوم صحیفه سجادیه از حجه الاسلام والمسلمین موسوی مطلق
انتشار در روزنامه عصر ایرانیان
پنجشنبه 22 دی 1401 شماره 3747

بسم الله الرحمن الرحیم
اللَّهُمَّ وَ حَمَلَةُ عَرْشِكَ الَّذِينَ لَا يَفْتُرُونَ مِنْ تَسْبِيحِكَ ،
خدایا! و حاملان عرشت؛ آن بزرگوارانی که از تسبیح گفتن برای تو سست و بی‌حال نمی‌شوند.
پیرامون حمله عرش در قران در آیاتی اشاره شده است از جمله سوره مبارکه غافر ایه ۷ الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ و در سوره مبارکه حاقه ایه شریفه ۱۷نیر امده است:
وَالْمَلَكُ عَلَىٰ أَرْجَائِهَا ۚ وَيَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّكَ فَوْقَهُمْ يَوْمَئِذٍ ثَمَانِيَةٌ
و فرشتگان [برای اجرای دستورها حق] بر کناره ها و اطراف آسمان قرار می گیرند، ودر آن روز هشت فرشته، عرش پروردگارت را بر فراز همه آنها حمل می کنند.
حمله عرش هم بر خود خداوند و بعضی انبیا و ائمه علیهم السلام هم بر ملائکه اطلاق شده است  که در این دعا علی القاعده مقصود این مصادق یعنی ملائکه  هستند .
امیرالمؤمنین (علیه السلام)- احمدبن‌محمّد برقی گوید: جاثلیق از امیرالمؤمنین (علیه السلام) پرسید و گفت: «به من بگو آیا خدای عزّوجلّ عرش را حمل می‌کند یا عرش او را حمل می‌نماید»؟ حضرت فرمود: «خدای عزّوجلّ حامل عرش و آسمان‌ها و زمین و آنچه در آن‌ها و میان آنهاست می‌باشد... جاثلیق گفت: «درباره‌ی این آیه: وَ یَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّکَ فَوْقَهُمْ یَوْمَئِذٍ ثَمانِیَةٌ چه می‌گویی؟ پس با آنچه شما گفتی، خدا عرش را حمل می‌کند، تضاد دارد»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «خداوند تبارک‌وتعالی، عرش را از چهار نور آفرید، نوری سرخ که سرخی از آن پیدا شده و نوری سبز که سبزی از آن سبز گشته و نوری زرد که زردی از آن گرفته شده و نوری سفید که سفیدی از آن سفید گشته است، و منظور علمی است که خداوند آن را بر حاملان حمل کرده است و آن نوری از عظمت خود است، پس به‌واسطه‌ی عظمت و نور او، دل‌های مؤمنان سفید گردیده و به‌واسطه‌ی عظمت و نور اوست که جاهلان، با او دشمنی می‌کنند و به عظمت و نور اوست که؛ همه‌ی مخلوقات آسمان و زمین، با اعمال مختلف و راه‌های گوناگون به‌دنبال وسیله، برای نزدیکی به او، می‌گردند و هر محمولی را خداوند نور و نور و عظمت و قدرتش را بر او حمل می‌کند، و قدرت سود و زیان و مرگ و زندگی و حشر را برای خود ندارد، پس هر چیزی محمول است و خدای عزّوجلّ، نگهدار و محیط به زمین و آسمان و هرچیزی که در آن دو است، می‌باشد و او حیات همه‌ی اشیاء و نور همه‌ی آن‌ها است، منزّه و بزرگ‌تر است از آنچه، ستمکاران می‌گویند».
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۵۲۶ )

به روايت على بن ابراهيم قمى- حمله عرش هشت هستند: چهار از اولين و چهار از آخرين. چهار اولين: حضرت نوح، و ابراهيم و موسى و عيسى عليهم السّلام؛ و چهار آخرين: حضرت محمد و على و حسن و حسين عليهم السّلام؛ و معنى عرش علم مى‌باشد.
(تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، چاپ اول ذیل ایه شریفه)
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- فرشتگان در این روز (روز قیامت) در کناره‌های آسمان منتظر هستند که درباره‌ی سوق‌دادن اهل آتش به‌سوی آنچه دستوری صادر می‌شود و درباره‌ی شادباش گفتن و بزرگداشت اهل بهشت [چه دستوری می‌رسد]. وَ یَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّکَ فَوْقَهُمْ یعنی بالای خلایق. یَوْمَئِذٍ یعنی روز قیامت. ثَمانِیَةٌ هشت‌نفر از فرشتگان.
(تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۵۳۰ بحرالعرفان، ج۱۶، ص۱۴۲/ )

منبع