گروه زندگی؛ نفیسه خانلری: اگر اهل مطالعه و تحقیقات دینی و اسلامی باشیم حتما بارها و بارها در پاورقی ها نام «بحارالانوار» را به عنوان یک منبع معتبر دیده ایم، اما واقعا بحارالانوار چگونه کتابی است و چگونه می‌تواند در زندگی ما کاربرد داشته باشد؟ شاید خیلی از ما دلمان بخواهد فراتر از مشاهده نام بحارالانوار در پاورقی های کتب مختلف، به شکل مستقیم از این کتاب بهره برده و حتی نکات ارزشمندش را در سبک زندگی مان به کار ببندیم اما قبل از هرچیز باید بدانیم که بحارالانوار یک کتاب ساده از جنس انواع کتبی که می‌خوانیم نیست و بنا به گفته کارشناسان مذهبی، مردم معمولی کمتر می‌توانند از آن استفاده کنند که به همین سبب نیز برای درک بحارالانوار باید از آموزش هایی تخصصی بهره برد.

حجت الاسلام موسوی مطلق خطیب و استاد حوزه

حجت الاسلام «سیدعباس موسوی»؛ مطلق خطیب و مدرس حوزه علمیه با ماست تا همزمان با بزرگداشت علامه مجلسی، نیم نگاهی داشته باشیم به بحارالانوار و چگونگی بهره مندی مردم از این منبع بزرگ شیعی.

بحارالانوار؛ دانشی که به درد آخرت می‌خورد!

«ملا محمد باقر اصفهانی» معروف به علامه مجلسى که یک علامه زاده بود، به عنوان فردی باهوش، مستعد و پرتلاش شناخته می‌شد و پس از تحصیل در علوم مختلف، در 40 سالگی، تصمیم به اقدامی بزرگ درجهت گردآوری احادیث و روایات گرفت و سرانجام اثری به نام بحارالانوار را خلق کرد. خود او در مقدمه بحارالانوار انگیزه اش از این کار بزرگ را این چنین ذکر می‌کند:«سبب تألیف کتاب این است که من در دانش آموزی در انواع علوم حریص بودم و بعد از سپری کردن بخشی از عمر در دانش‌های گوناگون و اندیشیدن به ثمرات و غایات این علوم دریافتم که علم، تنها از چشمه وحی و روایات اهل بیت(ع) حاصل می‌شود و در آخرت تنها این دانش سودمند است. از این رو به اخبار و روایات معصومین(ع) پرداخته‌ام.» به واقع، این اظهارات علامه به خودی خود اهمیت بحارالانوار را نمایان کرده و نشان می‌دهد که بهره برداری درست از این کتاب و درک آنچه در این اثر ارزشمند آمده، تا چه حد می‌تواند هریک از ما را به سعادتی معنوی برساند. حجت‌الاسلام موسوی مطلق نیز در همین راستا به نقش مهم حدیث و روایات در زندگی انسان ها اشاره کرده و می گوید:«انس با روایات و عمل به آن ها، باعث رشد و تعالی ما، احیای قلب و احیای امر اهل بیت(ع) می‌شود و زندگی فردی و اجتماعی ما را به سمت آرامش و نشاط می‌کشاند. جامعه ای که اهل حدیث باشد، جامعه ای با محبت و بدون اضطراب و قانونمند است؛ بنابراین اگر به دنبال زندگی بهتر هستیم، باید با حدیث و روایات مأنوس شویم.»

بخشی از صفحات داخلی کتاب بحارالانوار

بحارالانوار را باید از اساتید آموخت

همانطور که گفتیم، برای استفاده از نکات ارزشمند بحارالانوار باید از وجود اساتید خبره بهره برد، زیرا بحارالانوار یک کتاب تخصصی است و مردم عادی نمی توانند با مطالعه ای ساده، به بطن مطالب پی برده و آن ها را در زندگی به کار بندند. حجت السلام موسوی مطلق در این باره توضیح می‌دهد:«به رغم این که بحارالانوار از کتب معتبر ماست و احادیث آن با حساسیت فوق العاده از سوی علامه مجلسی انتخاب شده اما باید توجه داشت که این کتاب، خواندنی نیست بلکه آموزشی است و باید توسط اهل فن به علاقمندان تدریس و تبیین شود، زیرا صرف خواندن روایات بدون آشنایی با بعضی از علوم، نمی توان مطلوب و اثرگذار باشد. ضمن اینکه قدرت درک روایات و قدرت جمع تعارضات، کار هر کسی نیست.» پس با این شرایط یک فرد عادی چگونه می‌تواند پیوندی با بحارالانوار برقرار کرده و این کتاب غنی شیعی را بیشتر بشناسد؟ این سوالی است که استاد حوزه در پاسخش می‌گوید:«اگر شخصی بخواهد بحارالانوار را بیاموزد، باید از متخصصین این حوزه کمک بگیرد و از اساتید خصوصی استفاده کند.»

بحارالانوار و آنچه  در سبک زندگی کاربرد دارد

بحارالانوار به عنوان کتابی کامل از احادیث و روایات، در بردارنده موضوعات مختلفی از قبیل تفسیر، فقه، احوالات و سیره پیامبران و اهل بیت(ع)، کلام، تاریخ، فلسفه و سایر مسائل علوم اسلامی است که علامه مجلسی به دسته بندی این موضوعات پرداخته و می توان با مراجعه به جلدهای مختلف، به مباحث موردنظر دسترسی پیدا کرد. مثلا بخش هایی از این کتاب دارای نکات تربیتی و آموزشی است که می تواند به رشد شخصیتی افراد کمک کرده و ما را به سمت یک زندگی بهتر سوق دهد. حجت الاسلام موسوی مطلق در معرفی بخش‌هایی که می‌تواند برای افراد عادی آموزنده باشد و به سبک زندگی بهتر کمک کند، می‌گوید:«در این راستا بهتر است مجلدهایی که در سیره و زندگانی اهل بیت(ع) پرداخته شده خوانده شود. همچنین مجلد هفدهم حاوی مواعظ و حکم امامان، بسیار جالب و پرفایده است و مجلد شانزدهم که به آداب و سنن می‌پردازد، بسیار می‌تواند قابل استفاده باشد. علاوه بر این ها، مجلد ۱۳از دوره ۲۵مجلدی به نام مهدی موعود که بسیار مفید و اثرگذار است، توصیه می‌شود. این مجلد به دستور آیت الله العظمی بروجردی توسط محقق ‌و مترجم بزرگ مرحوم حجت الاسلام والمسلمین استاد علی دوانی ترجمه شده است.» این استاد حوزه به غیر از بحارالانوار، آثار گرانبهای دیگری از علامه مجلسی را برای استفاده عموم پیشنهاد می‌دهد. آثاری چون حلیه المتقین که در زمینه آداب و سنن نوشته شده و حیات المقلوب که در زمینه زندگانی پیامبران و ائمه معصومین(ع) است و می تواند اثرگذار باشد.