اخلاق

بسم الله الرحمن الرحیم

امیرالمومنین فرمودند: هرکس آیۀ آخر سوره کهف را بخواند نوری از بسترش تا بیت الله الحرام خواهد بود و هرکس که در بیت الله الحرام نور و روشنایی داشته باشد، در بیت المقدس نیز نوری برای او خواهد بود.

امام صادقB فرمودند: هرکس در هر شب جمعه سورۀ کهف را بخواند شهید از دنیا می‌رود و خدا او را با شهداء مبعوث می‌گرداند و روز قیامت او را در صف شهداء قرار می‌دهند.

امام صادق فرمودند: هرکس شب جمعه سوره کهف بخواند کفارۀ این جمعه تا جمعه دیگر است.

امام صادق فرمودند: اگر کسی آیة آخر سورۀ کهف را بخواند، هر وقت که بخواهد بیدار می‌شود.

راه لقاء الله به استناد این آیه شریفه عمل صالح و شریک قرار ندادن دیگران در عبادت است.

فمن کان یرجوا لقاء ربه فلیعمل عمل صالحاً و لا یشرک به عباده ربه احداً؛

ما باید اولاً: اهل عمل باشیم بعد هم از نوع صالح آن و متوجه احسن عمل و اخلص عمل هم باشیم.

عمل صالح به یک معنی یعنی حلال خدا و حرام خدا را رعایت کردن، یعنی تقوا، همان که بزرگان ما نظیر مرحوم آیت الله العظمی بهجتS و مرحوم آیت الله خوشوقتS، داشتند و همواره سفارش می‌نمودند.

ثانیاً: مشرک نباشیم.

شرک دو نوع است خفی و جلّی، ما شرک جلّی نداریم یعنی برای خدا شریک قائل نیستیم؛ اما شرک خفی را داریم؛ در روایت آمده است که شرک خفی از دیدن راه رفتن مورچه سیاه در شب تاریک روی سنگ سیاه، سخت‌تر است، این نوع از شرک را داریم، پس بدانیم که کارها برای خدا باید باشد، باید بدانیم مشکل ما در توحید است، مشکل این است که ما قبول نداریم عزت و ذلت دست خداست، خدا قادر متعال است.

«عمل صالحاً ولا یشرک بعباده ربه احداً»، را از منظر دیگر هم قابل تأمل است و می‌توان بدان پرداختند و آن هم اشاره به سخنی نورانی از امام صادقB که در ذیل این آیۀ شریفه فرموده بودند و آن این‌که سماعه بن مهران از امام صادقB نقل نمودند:

مقصود از عمل صالح، شناخت ائمهG است.

ولا یشرک بعباده ربه احداً؛

تسلیم شدن به ولایت علیB و این که در خلافت، کسی را که شایسته خلافت نیست با او شریک ننمودن است.

مکان: حوزه علمیه امام حسن مجتبیB، قم

بسم الله الرحمن الرحیم

یک طلبه برای این که به رشد واقعی و سر منزل مقصود برسد، رعایت چند اصل برای او ضروری است.

یک طلبه به عنوان سرباز دین و پیاده نظام حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه شناخته شده است. رعایت تقوا بیشتر از سایر مردم  برای او ضروری است. تقوای یک طلبه با سایر مردم متفاوت است، یعنی طلبه دنبال گناه کردن نباید باشد، بلکه باید به مرحله‌ای برسد که فکر گناه نکند و حتی بالاتر.

تقوا خواص زیادی دارد. یکی از خواص آن تشخیص واقعی امور است. چرا که قرآن فرموده است: «ان تتقوا الله یجعل لکم فرقانا.» هرکس تقوا پیشه کند، خدا به او فرقان عطا می‌کند. یعنی تشخیص و بصیرت، فرقان یعنی قدرت تشخیص حق و باطل، خوب و بد را تشخیص می‌دهد، و طلبه این را حقیقتاً بداند که عاقبت از آن متقین است. قرآن فرموده: «و العاقبه للمتقین»؛

طلبه باید به نحو جدی درس بخواند. به تعبیر امام صادقB به عنوان بصری: علم را برای یاد گیری و علم آموزی و عمل فرا بگیرید. طلبه‌ای که در درس و بحث ضعیف عمل کند، خیلی بعید است رضایت امام زمان عجل الله تعالی فرجه را جلب کند. یک طالب علم هنگام درس و بحث، باید همان حال مناجات و دعا را داشته باشد، شاکر خدا باشد و اگر این حالت در او پیدا نشود باید زود خود را درمان کند.

به قول شاعر:

در این گلشن خدایا کی روا بی      گل از مو، دیگری گیره گلابش

روحانی و طلبه تمام توجه اش باید به مولایش امام زمان عجل الله تعالی فرجه باشد. باید بیش از بقیه‌ی خلق الله متوجه امام خویش باشد؛ در گفتار، کردار و نوشتار تمام همتش جلب رضایت حضرت باشد و رسالت اصلی خود را این بداند که مردم را به سمت خدا و امام زمان سوق بدهد و لحظه‌ای از امام غافل نباشد.

یک چشم زدن غافل از آن ماه نباشیم

شـــاید که نگاه می‌کند آگاه نباشیم

طلبه باید دارای بصیرت کامل باشد، یعنی انحرافات را خوب تشخیص بدهد و الان که نان امام زمان عجل الله تعالی فرجه را می‌خورد، باید قدر دان، مروج و حامی حکومت اسلامی باشد و تحت تاثیر القائات دشمن، حتی دشمنان در لباس خودی قرار نگیرد و بداند که امروز حمایت از نظام اسلامی یک رسالت و تکلیف است و پاسبان و حافظ ارزش ها و خون شهیدان باشد.

مکان: حوزه علمیه امام حسن مجتبیB، قم

بسم الله الرحمن الرحیم

گناه، انسان را از همه نعمت‌های الهی محروم می‌کند، انسان می‌شود بجائی برسدکه نه تنها گناه نکند بلکه فکر گناه هم نکند و وقتی این‌چنین شد متخلّق به اخلاق الهی می‌شود. یکی از راه‌های این‌که انسان گناه نکند یا فکر گناه نکند این است که گناهان را بشناسد و عواقب و آثار سوء آن را بداند.

برای بحث شناخت گناهان سه منبع معرفی می‌شود:

1- استغفار هفتاد بند حضرت امیرالمومنین علیB؛

۲- کتاب گناهان کبیرۀ اثر آیت الله شهید دستغیبS؛

3- کتاب گناه شناسی اثر استاد قرائتی.

باید این را بدانیم که سربازان امام زمان عجل الله تعالی هستیم و حضرت توقّع بیشتری نسبت به سایر مردم از ما دارند:

توقع گناه نکردن،

توقع توجه بیشتر به نماز اول وقت و نماز شب،

توقع متخلّق شدن به اخلاق الهی،

توقع مودّب شدن به آداب الهی،

و مقید شدن به قیود الهی و در این زمینه حکایات و سخنان از برخی بزرگان نظیر حضرت آیت الله العظمی مرحوم بهجت و مرحوم آیت الله حق شناس قابل استفاده است.

مکان: حوزه علمیه شهر جدید پرند

بسم الله الرحمن الرحیم

بعضی افراد سالها تلاش می‌کنند ولی به مقصد نمی‌رسند؛ باید بررسی شود چرا نمی‌رسند؟ یا تلقی آن‌ها از مقصد تلقی درستی نیست یا این‌که تلقی از مقصد نیز درست است ولی راهی که برای رسیدن به مقصد انتخاب کرده‌اند اشتباه است و فقط درجا می‌زنند و راهی را نپیموده‌اند. مقصد همان راه است. راهی که برای خدا می‌رویم.

به محض آن‌که می‌گوییم: «قولوا لا اله الا الله تفلحوا» سبب رستگاری می‌شود. ابتدا و انتهای مسیر با آن‌که شما در مقصد قرار دارید هیچ تفاوتی ندارد. از این منظر راه و مقصد یکی است فقط کافی است: «ان الذین قالوا ربنا الله ثم استقاموا» بگوییم و در مسیر حرکت کنیم. آیا تلقی از مقصد این است. و این‌که رشد و کمال را در مشاهدات بدانیم تلقی اشتباهی است که فرد مثلاً رشد معنوی را در این بداند که در انجام امور قدرت خارق العاده‌ای پیدا می‌کند؛ این کاملاً اشتباه است و کاملاً دور افتادن از مسیر است.

مرحوم آیت الله انصاری همدانی می‌گفتند: گاهی درمناجاتم پیش می‌آمد که صدای لبیک می‌شنیدم و بعد نیز متوجه می‌شدم همین لیبک هم شیطانی است.

بعضی از بزرگان فرموده‌اند: از هر هزار مکاشفه‌ای یکی از آن‌ها ربانی است. تلقی ما از مقصد آن است که بدون توقع، به بندگی خدا بپردازدیم.

مشکل از جای دیگری است. نزد آیت الله کوهستانی آمدند و برای حضور قلب در نماز دستوری خواستند، ولی آن عالم ربانی جوابی دادند که ظاهراً هیچ ربطی به سوال نداشت بعد از رفتن آن فرد از آیت الله کوهستانی سوال شد که چرا این‌گونه پاسخ دادید؟

 گفتند: این رعایت حلال و حرام را هم نمی‌کند، حضور قلب در نماز برایش فایده‌ای ندارد، مشکلش جای دیگری است. مشکل در عدم توجه به حلال و حرام است.

طبیعت دنیا این است که هرکس را از آن‌چه  که او دوست می‌دارد جدا کند با او سر جنگ برمی‌دارد. اگر در انتخاب محبوب و مقصود دقت نکنیم. وقتی قرار است از آن‌ها جدا بشویم گرفتار عذاب الله می‌شویم کمال در دل بستن به خداست. زمانی که قرار است خوب باشیم این دلبستگی ها اجازه نمی‌دهند. خیلی ها ایمانشان را لحظه مرگ از دست می‌دهند، چون قرار است از محبوبشان جدا شوند و امیدی به بازگشت نیست. این‌جاست که خدا را محکوم به بی عدالتی می‌کنند و کافر از دنیا می‌روند.

چرا میگویند «حُب الدنیا رأس کُلِّ خطیئۀ». حب دنیا رأس همه خطاها و اشتباهات ماست. کسی که حب دنیا وجایگاه را داشته باشد درجا زده است و مشکلش را درمان نکرده است که باید این مشکل ریشه ایی حل شود. مثل شنا کردن خلاف جهت مسیر آب.

یک مومن باید احکام مربوط به خود را بداند اما ندانستن احکام بی ربط زیاد اهمیتی ندارد. روی اعتقادات باید کار کرد. گاهی افراد اعتقادات کاملی ندارند حتی اعتقاداتشان برای فرقه های ضاله است. اصلا دنبال تصحیح اعتقادات نیستند. بعضی افراد در کل عمر خود یک کتاب اعتقادی مطالعه نکرده اند.

همه برای کسب فضایل اخلاقی مشتاقند ولی برای رفع رذایل اخلاقی تلاشی نمی‌کنند و خوب بودن را در کسب فضایل می‌دانند. در حالی که در کسب فضایل و رفع رذایل انسان خودش را می‌شناسد و خود درمانی باید انجام شود.

رسم بندگی را به درستی به جا بیاوریم. بیاییم برای ماه مبارک رمضان آماده شویم. از گناهانم توبه کنیم و حقوقی که گردنمان است را بنویسیم از آنان طلب بخشش و حلالیت کنیم. حق الناس و حق الله را انجام دهیم.

اگر عمرتان پاسخ نداد امام زمان برای شما حقوق باقی مانده را ادا می‌کند. حتما وصیت نامه داشته باشید. مناجات ایام را غنیمت کنید. روزه ها و نماز های قضای خود را قضا کنید. برای کسانی که زیاد وقت ندارند، رجب، شعبان و رمضان فرصت مناسبی برای کسب  وکار است و کسانی که کل سال برای کسب خوبی و فضائل تلاش می‌کنند این سه ماه زمان توسعه است. بهترین تجارت این روزها از بین بردن حجاب های ظلمانی و نورانی است، مراقب رفتار خود باشید، که غیبت نکنید، بدگمان نباشید، تهمت نزنید و ... گناهان زبان زیاد است که انسان مومن بسیار باید مراقبت کند.

مکان: صنایع دریایی، شاهین شهر

بسم الله الرحمن الرحیم

حدیث شریف عنوان بصری از احادیث گرانسنگ و ذی قیمت است و همواره مورد تاکید بزرگان و اولیای الهی بوده است. از عارفان معاصر مرحوم آیت الله العظمی میرزا جواد ملکی تبریزی در رسالۀ لقاءالله این روایت را آورده و نکاتی از آن را مورد استفاده قرار داده است، همچنین مرحوم آیت الله سیدعلی آقا قاضی به شاگردان خود توصیه می‌کرده است این روایت را بنویسند و در جیب خود نگهدارند و هفته‌ای دو سه مرتبه آن را بخوانند.

عنوان بصری پیرمرد ۹6 ساله‌ای بود که وقتی امام صادقB به مدینه تشریف بردند مایل بود از محضر امام صادقB استفاده کند این نکته مهم است که یک پیرمرد ۹6 ساله باز هم دنبال کسب علم است، در کسب علم و معرفت سن و سال مطرح نیست.

وی به حضرت مراجعه کرد ولی امام او را تحویل نگرفت و فرمود من مردی هستم مورد طلب حکومت و در شبانه روز هم اوراد و اذکاری دارم اینها را بر من فاسد مکن. در واقع امام کسی نبود که طالب علمی را در این سن و سال رد بکند، امام صادقB او را هم امتحان کرد و هم درمان.

نکته مهم این است که حضرت وقتی او را راه نداد، نفس خویش را متهم کرد و گفت من لیاقت نداشتم، اگر مختصر خیری در من بود حضرت مرا رد نمی‌کرد.

نکته بعد این است که عنوان بصری پناه بردند به روضۀ منورۀ نبی اسلام و آنجا دعا کرد و نماز خواند. قرآن گفته: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا استَعِینُوا بِالصَّبرِ وَالصَّلاَه» و از خداوند درخواست کرد که قلب حضرت را بر او مهربان گرداند.

نکته دیگر این است که می‌گوید قلبم سرشار از محبت امام صادقB شد، این محبت کار خودش را می‌کند، البته لازمۀ عشق این است که غیری در کار نباشد و لذا عنوان بصری بدان نتیجه رسید که دیگر نباید نزد مالک ابن انس رفت و آمد کند.

«دیو چو بیرون رود فرشته در آید».

بعد از همه این‌ها به سمت بیت امام صادقB حرکت کرد بعد از کسب اجازه وارد شد و سلام کرد حضرت جواب سلام او را داد و گفت خداوند تو را بیامرزد. می‌گوید حضرت سرمبارکش پائین بود، سر را بالا آورد و فرمودند: کنیه‌ات چیست؟

 گفتم: اباعبدالله حضرت فرمود: خداوند کنیه ات را ثابت بدارد، ای اباعبدالله، حاجت تو چیست؟

نکته معرفتی دیگر این است که عنوان بصری می‌گوید در دلم گفتم: اگر بعد از این زیارت و سلام غیر از این دعای حضرت چیزی دیگر نباشد برای من کافی است. حضرت دوباره سوال کرد و او گفت از خدا خواسته ام محبت شما را شامل حالم کند و از علمت روزیم کند. امیدوارم خداوند مستجاب گرداند.

حضرت فرمودند: ای اباعبدالله علم با آموزش نیست بلکه نوری است که در دل هرکس که خداوند ارادۀ هدایت او را داشته باشد قرار می‌دهد.

. 10/12/91.

. ثواب الأعمال، ص ۱۳۶.

. تفسیرالبرهان، ج۵، ذیل آیۀ شریفه.

. التهذیب، ج۳، ص۸ ح۲۶.

. اصول کافی، ج ۲، ص،۴۶۲، ح۲۱.

. سوره مبارکه کهف، آیه شریفه آخر.

. تفسیر قمی، ج1، ص213.

. سماعه بن مهران حضرمی کوفی، از راویان مورد وثوق امام صادق و امام کاظمH است. از کتاب وی راویان موثق نقل حدیث کرده‌اند.

سماعه بن مهران در مدینه درگذشته است. سماعه در ابواب فقه احادیث فراوان دارد و از امام صادقB راجع به زیارت و دعا و حدیث زیاد روایت کرده است. او کتاب هم داشته که راویان موثق از آن کتاب، حدیث کرده‌اند و برخی از آن راویان جزء اصحاب اجماع می‌باشند. سماعه را به واقفیه نسبت داده‌‌اند. لیکن امری ثابت نیست، بلکه او صددرصد مردی موثق و مورد اطمینان بوده‌ است. (سایت مجمع جهانی شیعه شناسی، برگرفته از مقاله راویان امام صادقB)

. تفسیر برهان به نقل از تفسیر عیاشی، ج۲، ص۳۷۹، ح۹۷.

. اردیبهشت 94.

. سوره مبارکه انفال، آیه شریفه 29.

. سوره مبارکه قصص، آیه شریفه 83.

. اُطلُبِ العلمَ بِاستِعمالِهِ وَ اَسْتَفْهِمِ اللهَ یُفْهِمْکَ

. باباطاهر عریان، دو بیتی‌ها.

. اردیبهشت 94.

. تأمل و تدبر در مواردی که در این دعا آمده است ابواب جدیدی از موضوع گناه‌شناسی برای انسان باز می‌کند. حضرت استاد آیت‌الله شوشتری در کتاب غم عشق این استغفار را آورده و ترجمه نیز نموده است. در آخر همین کتاب نیز حیث سهولت کار تقدیم شده است.

. آبان 1392.

. سوره مبارکه فصلت، آیه 30.

. اصول کافی، ج2، با حبّ الدنیا و الحرص علیها، حدیث 8.

. رک: روح مجرد، اثر مرحوم علامه طهرانی.

. و قُلتُ فی نفسی؛ لَوْ تَفرّسَ فیَّ خیراً لَمازَ زَجَرَنی عن الاخْتِلاف إلیهِ

. سوره مبارکه بقره، آیه شریفه 153.

. أُ شِربَ قلبی منْ حبِّ جعفرٍ