شرح دعای نهم صحیفه سجادیه _ شماره ۵۵۵ جلسه ۵

شرح دعای نهم صحیفه سجادیه از حجه الاسلام والمسلمین موسوی مطلق
انتشار در روزنامه عصر ایرانیان

یکشنبه 26 فروردین 1403 شماره 4085

جلسه 5
بسم الله الرحمن الرحیم
وَ لَا تُخَلِّ فِی ذَلِک بَینَ نُفُوسِنَا وَ اخْتِیارِهَا، فَإِنَّهَا مُخْتَارَةٌ لِلْبَاطِلِ إِلَّا مَا وَفَّقْتَ، أَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا مَا رَحِمْتَ
و در این امور ما را به خود و به اختیار خویش رها مساز که نفسْ انتخاب‌کننده باطل است مگر آنکه تواَش توفیق دهی و پیوسته به بدی فرمان دهد، مگر آنکه تواَش رحمت آوری.
در فراز قبلی سخن از اختیار انسان در سخط و‌غصب الهی بود .
در اینجا تقاضای بی اعتبار کردن اختیار نفس انسان است نفس هم مراتبی دارد که در اینجا مقصود نفس اماره است چرا که اگر اختیار تام بدون نظر الهی داشته باشد حتما به نادرستی تصمیم می گیرد مگر اینکه توفیق الهی شامل گردد توفیق الهی نیز یعنی اسباب تصمیم درست فراهم شود . 
نفس اماره هم قابلیت این که تحت امر رحمت الهی قرار بگیرد را دارد و هر گاه چنین باشد فرمان به خیر و نیکی می دهد .
نفس اماره در قرآن سوره مبارکه حضرت یوسف آیه شریفه ۵۳ در جریان یوسف و زلیخا آمده  است :
وَمَا أُبَرِّئُ نَفْسِي ۚ إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّي ۚ إِنَّ رَبِّي غَفُورٌ رَحِيمٌ .
من خود را از گناه تبرئه نمی کنم؛ زیرا نفس طغیان گر، بسیار به بدی فرمان می دهد مگر زمانی که پروردگارم رحم کند؛ زیرا پروردگارم بسیار آمرزنده و مهربان است.
اماره بودن نفس در این ایه بسیار مورد تاکید قرار گرفته است از جمله : انّ، لام تأكيد، صيغه‌ى مبالغه و جمله‌ى اسميه .
نفس اماره ویژگی های دارد از جمله :
۱.بسیار فرمان می دهد و از موضع بالا فرمان می دهد .
۲. فرمان به بدی می دهد .
۳. در فرمان خود بسیار اصرار دارد .
۴. حتی اصرار به انحراف انبیائی چون یوسف علیه السلام را دارد.
۵. نفس اماره از آن خلق حیوانی انسان نشئات گرفته است .
۶.نفس اماره منافقانه عمل می کند زشتی ها را خوب جلوه می دهد ‌و بدی ها را بد جلوه می دهد .
۷. با این همه نفس اکر خداوند که امیرالامرا است امر کند اوامر نفس بی اعتبار می شود.
۸. با این نفس باید به مبارزه برخواست و او را تهذیب کرد.
منبع