شرح دعای سی و ششم صحیفه سجادیه _ شماره ۲۶۲ جلسه ۲۳

شرح دعای سی و ششم صحیفه سجادیه از حجه الاسلام والمسلمین موسوی مطلق
انتشار در روزنامه عصر ایرانیان
یکشنبه 18 دی 1401 شماره 3743

بسم الله الرحمن الرحیم
الْوَهَّابُ لِعَظِيمِ النِّعَمِ ،
بخشندۀ نعمت‌های عظیم،
الوهاب در اصل از مادّه «هبة» به معنی «بخشیدن و عطاکردن» است، بدون هیچ گونه چشمداشت به عوضی، چنان که خداوند، «اسماعیل و اسحاق» را به حضرت ابراهیم (علیه السلام) با این که در سنّ پیری بود به او عطا فرمود و دعای او را مستجاب کرد. این واژه از اسمای خداوند به معنی بخشنده می باشد که وزن صرفی آن- صیغه ی مبالغه- دلالت بر کثرت آن دارد. این اسم سه بار در قرآن کریم ذکر شده است. علمای کلام در معنی هِبه دو معنی را بیان کرده اند: 1) بخشش بدون عوض و غرض باشد. 2) در بخشش تملیک به غیر محقّق گردد. از همین جهت بخشش حقیقی فقط در خداوند وجود دارد. زیرا بخشش بنده بدون غرض مفروض نبوده گرچه آن غرض الهی و ملکوتی باشد و از طرف دیگر چون بنده مالک حقیقی نیست، تملیک حقیقی در اعمال وی معنی ندارد و بر فرض تملیک صوری حتّی بنا به مسلک بین الامرین در مسأله ی اختیار، عمل او مستقلاً در گرو وی نمی باشد. بنابراین هبه ی حقیقی فقط از ناحیه ی خداوند وجود داشته، زیرا وی کمال مطلق است و اعمال وی در گرو غرض های بازگردنده به ذات وی نمی باشد و از سوی دیگر او مالک مطلق است. از همین جهت اهل تحقیق اسم «وهّاب» را از اسمای مختصّ به خدا دانسته و در بخششهای متعارف بین عموم، اطلاق اسم «واهب» را جایز می شمرند.(خواص و مفاهیم اسماء الله الحُسنی ملاحبیب الله شریف کاشانی ، ترجمه ی محمدرسول دریایی، تهران: نشر صائب.)
چنانچه افضل نعمت ها عقل و سلامتی برشمرده شده است اعظم نعمت هم نعمت ولایت است که در سایه آن بندگی و‌کمال حاصل می شود .

منبع