خلاصه مباحث درس اخلاق حجت الاسلام استاد سیّدعباس موسوی مطلق - ۱۰ شهریور ۹۹

بسم الله الرحمن الرحیم

حضرت امام سجاد سلام الله علیه یکی از اموری که توفیق ان را از خدا طلب میکند شکر گذاری در مقابل نیکوئی است ، میفرماید:
و آن اشکر الحسنه

بدانیم شکر گذاری از صفات و اخلاقیات خداست شاکر بودن یعنی متخلق به اخلاق الهی بودن است، چرا که خداوند شاکر و شکور است.
ما در مقابل چه کسانی باید شاکر باشیم؟
در مقابل خدا؛
پیامبر و امام؛
پدر و مادر؛
همه مردمی که به ما نیکی و احسان میکنند؛
سایر مخلوقات مثل حیوانات...
موضوعات مهم در مسئله شکر و تشکر کردن که در روایات آمده عبارتند از:
تشکر کردن از نیکی کردن بهتر است؛
تشکر بی جا و بی خود ممنوع است؛
تشکر عملی یعنی خوبی را دو برابر جبران باید کرد؛
اگر کسی از پدر و مادر و آن کس که نیکی کرده تشکر نکند از خدا هم تشکر ننموده است.
کسانی که از انان تشکر نمیشود ناراحت نباشند خداوند ار انان تشکر میکند پیامبر و اهل بیت و مومنان مکفر هستند یعنی خوبیهایشان نادیده گرفته میشود.
شاکرین افضل الناس هستند؛
اگر کسی برای شما ولو کار کوچکی انجام داد به عنوان تشکر از او برایش دعا کنید؛
تشکر نکردن دیگران  نباید باعث بی رغبتی به کار خیر گردد؛
اگر کسی به واسطه ی تشکر نکردن مانع کار خیر گردد ملعون است؛
روایاتی که مسائل فوق را تائید میکند عبارتند از:

امام امیرالمومنین  عليه السلام :
الشُّكرُ  ، أعظَمُ قَدرا مِن المَعروفِ ؛
لأنّ الشُّكرَ يَبقى و المَعروفَ يَفنى .
 تشكّر كردن، ارزشمندتر از نيكى كردن است ؛
زيرا تشكّر باقى مى ماند و نيكى از بين مى رود .
( غرر الحكم : ۲۱۷۶ )

امام على عليه السلام :
مَن شَكَرَ على غيرِ إحسانٍ ،
 ذَمَّ على غَيرِ إساءَةٍ .
هر كس بى آن كه خوبى بيند، تشكّر كند ،
بى آن كه بدى بيند، نيز نكوهش كند .
(غرر الحكم : ۸۶۹۳ )

امام على عليه السلام :
إذا اُخِذَت مِنكَ قَذاةٌ فَقُلْ :
أماطَ اللّه ُ عنكَ ما تَكرَهُ .
 اگر كسى خاشاكى از بدن تو برداشت [ دعايش كن و ] بگو :
خداوند آنچه را ناخوش مى دارى ، از تو دور گرداند .
( الخصال : ۶۳۵/۱۰ )

امام باقر عليه السلام : 
مَن صَنَعَ مِثلَ ما صُنِعَ إلَيهِ فإنّما ، كافَأ
 و مَن أضعَفَ ، كانَ شاكِرا .
هركه در قبال خوبى اى كه به وى شده همانند آن خوبى كند ، آن خوبى را جبران
و اگر دو برابر آن خوبى كند، سپاسگزارى كرده است .
( معاني الأخبار : ۱۴۱/۱ )
است .

امام زين العابدين عليه السلام :
 يقولُ اللّه ُ تباركَ و تعالى لِعبدٍ مِن عَبِيدِهِ يَومَ القِيامَةِ :
أ شَكَرتَ فُلانا ؟
فيقولُ : بَل ، شَكَرتُكَ يا ربِّ!
فيقولُ : لَم تَشكُرْني ،  إذ لَم تَشكُرْهُ .
 
خداوند تبارك و تعالى در روز قيامت به يكى از بندگان خود مى فرمايد :
آيا از فلانى سپاسگزارى كردى؟
عرض مى كند : [ نه ]، بلكه از تو سپاسگزارى كردم . اى پروردگار من !
خداوند مى فرمايد : چون از او تشكّر نكرده اى  ، از من هم نيز تشكّر نكرده اى .
( الكافي : ۲/۹۹/۳۰ )

امام رضا عليه السلام :
 إنّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ أمَرَ ··· بالشُّكرِ لَهُ و للوالِدَينِ ؛
فَمَن لم يَشكُرْ والِدَيهِ  ، لم يَشكُرِ اللّه َ .
خداوند عزّ و جلّ دستور . . . به سپاسگزارى از خود و از پدر و مادر داد ؛
پس كسى كه از پدر و مادر خود سپاسگزارى نكند، از خداوند هم سپاس گزارى نكرده است.
( الخصال : ۱۵۶/۱۹۶)

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
أفضَلُ الناسِ عِندَ اللّه ِ مَنزِلَةً و أقرَبُهُم مِنَ اللّه ِ وَسيلَةً
المُحسِنُ يُكَفَّرُ إحسانُهُ .
 در ميان مردمان، كسى كه منزلتش در نزد خدا از همه برتر و وسيله تقرّبش از همه بيشتر است ،
نيكوكارى است كه از نيكى او قدردانى نمى شود .
( النوادر للراونديّ : ۱۰۴/۷۳ )

امام على عليه السلام :
كانَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله مُكَفَّرا لا يُشكَرُ مَعروفُهُ ···
و كذلكَ نَحنُ أهلَ البَيتِ مُكَفَّرُونَ لا يُشكَرُ مَعروفُنا
و خِيارُ المُؤمنينَ مُكَفَّرُونَ لا يُشكَرُ مَعروفُهُم .
 
رسول خدا صلى الله عليه و آله مورد ناسپاسى قرار مى گرفت و از خوبى هايش قدردانى نمى شد . . .
ما اهل بيت نيز احسانهايمان ناديده گرفته مى شود و مورد تشكّر قرار نمى گيريم .
مؤمنان نيك نيز ناسپاسى مى شوند و كسى از خوبيهاى آنان قدردانى نمى كند .
( بحار الأنوار : ۶۷/۲۶۰/۲ )

امام صادق عليه السلام :
لَعَنَ اللّه ُ قاطِعِي سَبيلِ المَعروفِ ؛
و هُو الرجُلُ يُصنَعُ إلَيهِ المَعروفُ  ، فَيَكفُرُهُ
 فَيَمنَعُ صاحِبَهُ مِن أن يَصنَعَ ذلكَ إلى غَيرِهِ
 
خدا لعنت كند كسانى را كه راه نيكى كردن را مى بندند ؛
يعنى كسى كه به وى خوبى مى شود ، اما او ناسپاسى مى كند
و در نتيجه  نيكوكار را از نيكى كردن به ديگران باز مى دارد .
( الاختصاص : ۲۴۱ )