مصاحبه با خبرگزاری تسنیم بمناسبت بزرگداشت شیخ کلینی

حجت‌الاسلام سیدعباس موسوی‌مطلق استاد حوزه و کارشناس مسائل دینی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم به مناسبت سالروز گرامیداشت مرحوم شیخ کلینی محدّث نامدار شیعه گفت: مهم‌ترین اثر و خدمت علامه جلیل‌القدر مرحوم شیخ کلینی، خلق آثار فوق‌العاده حدیثی است که برجسته‌ترین آنها، کتاب «اصول کافی» است.

وی دربارۀ ویژگی‌های این اثر ارزشمند اظهار کرد: «قدمت این اثر در بین جوامع حدیثی شیعه، قُرب به عصر امامان معصوم علیهم‌السلام، ترتیب احادیث بر اساس صحت، دقت فوق‌العاده در متن و سلسله اسناد، عدم ذکر روایات معارض، ذکر قابل توجهی از روایات از حیث تعداد و ...» از جمله ویژگی‌های این اثر است.

این استاد حوزه علمیه گفت: اصول کافی دربردارندۀ سه کتاب است: اول؛ کتاب کافی. کافی مجموعه‌ای از اعتقادات، زندگانی انبیاء و امامان معصوم علیهم‌السلام و برخی روایات اخلاقی است. 

وی اضافه کرد: این اثر شریف مجموعه‌ای است که چند کتاب را در خود جای داده است که هر کتاب چون ستاره ای در معارف شیعی می‌درخشد این کتب عبارتند از: کتاب العقل والجهل، کتاب فضل العلم، کتاب التوحید، کتاب الحجت، کتاب الایمان والکفر، کتاب العشره، کتاب الفضل القرآن و کتاب الدعاء.

حجت‌الاسلام موسوی‌مطلق خاطرنشان کرد: بخش دوم این کتاب مربوط به فروع کافی است. در این اثر روایات فقهی شیعه را نقل کرده است. این اثر نیز 26 جلد کتاب را در خود جای داده است؛ از کتاب الطهارة تا انتهای فقه. بخش سوم کتاب مربوط به روضه کافی است. این کتاب نیز به مباحث بسیار مهمی پرداخته که بخشی از آن عبارت است از: تفسیر و تأویل برخی از آیات قرآن، نصایحی از ائمه معصومین علیهم‌السلام، دربارۀ امام زمان ارواحناه فداه، فضائل شیعه، تاریخ زندگانی برخی از اصحاب پیامبر(ص) و برخی شخصیت‌های دیگر.»

«دوران مرحوم کلینی دوران پر حادثه و پر اتفاقی بود. یکی از آن اتفاقات بروز و ظهور فرقه قرامطه؛ یک گروه انحرافی و غالی در دامن شیعه اسماعیلی بود که دست به قتل و غارت زدند و احکام و اعتقادات شیعی را عوض کردند؛ مثل تغییر قبله، حلال شمردن برخی از مسائل حرام مانند شرب خمر، تغییر احکام نماز، روزه، غسل و وضو. مرحوم کلینی با تألیف اثری ارزشمند دست به مبارزه با اینها زد؛ نام آن اثر «الردّ علی القرامطه» است.»

وی با بیان مطلب فوق گفت: از دیگر اتفاقات مهم در عصر شیخ کلینی بحث آغاز غیبت بوده است که مرحوم کلینی بخش مهم و زیادی از کتاب اصول کافی مخصوصاً "کتاب الحجّة" را به مساله غیبت اختصاص داد و با این اقدام این مسئله مهم را تبیین کرد. 

این استاد حوزه علمیه در ‌پاسخ به این سؤال که آیا تمام روایات کتاب اصول کافی مورد قبول است یا خیر، گفت: طبیعی است که مرحوم کلینی کتاب خود را مانند سایر محدثان و مؤلفان قابل اعتماد بداند، چنانچه بعضی بزرگان در ابتدای آثارشان می‌نوشتند بر اساس این روایات فتوا صادر می‌کنند؛ یعنی قابل اعتماد می‌دانستند اما همۀ عالمان شیعی معتقدند تنها قرآن کریم حجّت و بدون اشکال است، پس علما خود را مقلّد نمی‌دانند که همه روایات را بپذیرند. روایات اصول کافی نیز باید از جهات مختلف مورد بررسی عالمانه از حیث علم رجال، درایه و فقه الحدیث بررسی و سپس مورد قبول واقع شود. پر واضح است که روایات اصول کافی را نیز عالمان متتبع باید نقل و توضیح بدهند که جای شبهه نماند.