خلاصه مباحث درس اخلاق حجت الاسلام استاد سیّدعباس موسوی مطلق - ۱۷ خرداد ۱۴۰۰

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع بحث : اهمیت جایگاه والدین و بیان حقوق ایشان بر فرزندان

در رابطه با جایگاه پدر، این جایگاه انقدر مهم و قابل اهمیت است که خدای متعال آن را با جایگاه امام تشبیه می کند

• الْإِمَامُ الْأَمِينُ الرَّفِيقُ وَ الْوالدُ الشَّفِيقُ
وقتی خداوند متعال می خواهد امام را معرفی کند می فرمایند امام مثل یک پدر دلسوز است
که حقیقت پدر نیز همچون امام است .
- منبع : اصول کافی، کتاب الحجة، باب نادر جامع فی فضل الامام و صفاته

• قال رسول الله (صلي الله عليه و آله و سلم ) : انا و علي ابوا هذه الامة
در روايتي از پيامبر اكرم(ص) آمده: من و علي پدران اين امت هستيم،
-  عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج‏2، ص: 86 ، علل الشرائع، ج‏1، ص: 128
- منبع : علامه مجلسی، بحارالأنوار، بحار الانوار، هشتم، بیروت، الوفا ، 1403 ق ، ج 23 ، ص 259 .

در مبانی دینی ، ما مامور شده ایم به محبت ، حسن خلق، احسان و اطاعت از پدر و مادر

در روایتی از پیامبر نقل شده : ما سه نوع پدر داریم
• پیامبر  گرامی اسلام (صل الله علیه وآله) فرموده اند:
 لاباء ثَلاثَ: أبٌ وَلَّدَکَ وَ أبٌ زَوَّجَکَ وَ أبٌ عَلَّمَکَ

پدران سه نوع اند :
1. پدری که از نسل و خون او به دنیا آمده ای.
2. پدری که به تو زن داده است( پدر زن )
3. و پدری که به تو علم آموخته یعنی معلم .
- منبع :  تحریر المواعظ العددیّه ص247

بیان برخی از حقوق والدین بر اولاد:
- اولین حق ایشان، حق اطاعت است

حضرت امام علی(ع) می فرمایند:
حَقُّ الوالِدِ عَلَی الوَلدِ أَن یطیعَهُ فی كُلِّ شَیءٍ اِلاّ فی مَعصِیةِ اللهِ سُبحانَه.
حق پدر بر اولاد آن است که جز در گناه و نافرمانی خدای سبحان در همه‌چیز از پدر خود اطاعت نماید.
- منبع : نهج‌البلاغه، الحكمه 399

مثلا در ماجرای ذبح حضرت اسماعیل علیه السلام ، اهمیت اطاعت پدر به حدی است که حضرت اسماعیل علیه السلام وقتی پدرشان گفتند تو را باید قربانی بکنیم ایشان فرمودند:

قالَ یا أَبَتِ افْعَلْ ما تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِی إِنْ شاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِینَ»
 فرزند گفت: اى پدر! آن چه را مأمور شده‌‏اى انجام ده که به زودى اگر خدا بخواهد مرا از صبرکنندگان خواهى یافت.
- منبع : آیات ۱۰۰ تا ۱۰۲ سوره مبارکه صافات

هر آنکس که پند پدر نشنود                          یقین دان که روزی پشیمان شود
- منبع : صائب تبریزی

اگر زمانی پدر مطلبی را از شما بخواهد  که آن خواسته با جهان بینی شما ، با مطلوب شما  و یا با ایدئولوژی شما همخوانی نداشته باشد از طرفی نیز معصیت خدا نباشد اگر شما در مواجهه با خواسته ی پدرت ، خواسته ی خود را قربانی کنید،  خدا برکتی به آن می‌دهد که وصف نا شدنی است.

یعنی شما ابتدائا آن را نمی پذیری چون با قوانین و با عقل و علم شما سازگاری ندارد ولی وقتی شما خواسته خود را قربانی می کنی ، خدا یک حیات مجددی را به شما می دهد .

داستان اطاعت رهبر انقلاب در مقابل خواسته پدرشون برای عزیمت ایشان از قم به مشهد نیز نمونه ای از همین قربانی کردن خواسته هاست.

فیض خداوند متعال زمانی و در مکانی شامل حال ما می شود که خداوند بخواهد نه زمانی که ما بخواهیم !!

تمام مطلب در همین است که بین خواستن ما و خواستن خدا کدام مهم است.

آن دسته از افراد که پدرشان در قید حیات نیستند نیز باید برای ادای حقوق ایشان کوشش کنند.

2. یکی از حقوق پدر مادر بر ما این است که ما برای پدر و مادرمان دعا کنیم چه در قید حیات باشند و چه نباشند ما باید برای ایشان دعا کنیم.

3. در حدیثی از حضرت موسی بن جعفر علیه السلام و به نقل از پیامبر اکرم درباره حقوق والدین بر فرزندان چنین نقل شده :
حدیث : سال رجل رسول الله(ص): ما حق الوالد علي ولده؟ قال: لا يسميه باسمه، و لا يمشي بين يديه، و لا يجلس قبله و لا يستسب له.

ترجمه: مردی از پیامبر خدا (ص) سؤال کرد: حق پدر بر فرزند چیست؟
حضرت فرمود:
1 - او را با نام -اسم کوچک - صدا نکند
2 - در راه رفتن از او جلو نیفتند.
3 - قبل از او ننشیند.
4 - کاری انجام ندهد که مردم پدرش را فحش بدهند. (یا خودت به او توهین  نکنی - چه زمانی که پدر و مادر زنده باشند و چه زمانی که نباشند.)
- منبع : بحار الانوار، ج 74، ص 45

این موارد ما را آماده می کند برای آن روحیه اطاعت پذیری از حضرت حجت عج
و کسی که اهل اطاعت پذیری است زودتر سر تسلیم فرود می آورد در برابر حجت خدا

این اطاعت پذیری از ولی فقیه در دوران غیبت تمرین و عادتی می باشد برای اطاعت پذیری از حجت خدا

معنای اطاعت از پدر و مادر که بعد از اطاعت از خدای متعال به ما امر شده برای همین موضوع می باشد که ما عادت کنیم برای اطاعت پذیری از حجت خدا

اگر در حق والدینتان کوتاهی کرده اید چه ایشان زنده باشند و چه نباشند حتما باید جبران کنید تا رضایت ایشان جلب شود

بین پدر و مادر فرق نگذارید حتی در مسائل کوچک زیرا دل ایشان نازک است و می شکند و این برای شما سد فیض می شود.