خلاصه مباحث درس اخلاق حجت الاسلام استاد سیّدعباس موسوی مطلق - ۳۱ شهریور ۹۹

بسم الله الرحمن الرحیم
امام سجاد علیه السلام، امام العارفین در دعای شریف مکارم الاخلاق از خدا طلب می کند: خدایا من را به زینت صالحین، زینت بخش، بیارآی اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ حَلِّنِی بِحِلْیةِ الصَّالِحِینَ
مقام صالحین بقدری بلند و وسیع است خدای متعال این جایگاه را برای انبیاء عظام قرار داده است، وقتی قرار است آنها تمجید بشوند و به آنها وعده ای داده بشود، اسم آنها را جزء صالحین قرار داده است، در خصوص انبیاء امده است:

وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ(1)
یکی از مصادیق صالحین وجود مقدس امیرالمومنین است که در آیه شریفه دارد:
فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِيلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِينَ(2)

نوح و لوط

إنَّهُ مِنَ الصّالِحينَ(3)

ابراهیم

وَ لَقَدِ اصْطَفَيْناهُ فِى الدُّنْيَا وَ انَّهُ فِى الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحينَ(4)

اسحاق و یعقوب

وَآتَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً ۖ وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ(5)

اسماعیل، ادریس، ذالکفل علیهم السلام

 إِنَّهُمْ مِنَ الصَّالِحِينَ(6)

حضرت عیسی، زکریا و  یحیی و الیاس

وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَىٰ وَعِيسَىٰ وَإِلْيَاسَ ۖ كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ(7)
انبیاء عظام هر وقتی که دعا می کردند یکی از درخواست های ایشان همین مقام صالحین بود.
حضرت ابراهیم علیه السلام دعا کرد:

رَبِّ هَبْ لِي حُكْمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ(8)
حضرت یوسف علیه السلام اینچنین دعا کرد:

رَبِّ هَبْ لِي مِنَ الصَّالِحِينَ(9)
حضرت سلیمان:

وَأَدْخِلْنِي بِرَحْمَتِكَ فِي عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ(10)
 
مقام صالحین چنان بلندمرتبه است که خدای متعال مولای آنهاست

وَهُوَ يَتَوَلَّى الصَّالِحِينَ(11)
صالحین چه ویژگی‌های دارند که ما هم آن ویژگی‌ها را أخذ بکنیم که باعث زینت صالحین شده است در آیه شریفه چند ویژگی را بیان می کند:
1- يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ(12) و صالحان کسانی هستند که ایمان به مبدأ و معاد دارند، ایمان به مبدأ و معاد یک مبنای بسیار مهمی است.

ایمان به مبدأ و معاد، یعنی انسان باید دارای مبنا باشد و دارای هدف باشد،  اگر کسی این سه نکته ای را که عرض می کنم را دارا باشد، تمام حرکات او به نتیجه می رسد و به سرمنزل مقصود  می رسد.
1- مبنا
2- روش
3- هدف
مبنا، روش و هدف باعث حرکت انسان می شود، حرکت نشانه حیات انسان است.
دومین ویژگی صالحین : وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ(13) اینها کسانی هستند که أمر به معروف و نهی از منکر می کنند، این سؤال را باید از خود بپرسیم که آخرین أمر به معروف ما کی بود؟ آخرین نهی از منکر که ما داشته ایم کی بوده ؟است؟ أمر به معروف و نهی از منکر محبوب امام حسین علیه السلام بوده است. در وداع از کنار قبر پیغمبر و حرکت به سمت مکه امام حسین علیه السلام فرمودند:
إنّي أحبّ المعروف و أنكر المنكر 
و در نامه ای به محمد بن حنفیه فلسفه قیامشان را چنین می فرمایند:

أُریدُ أَنْ آمُرَ بِالْمَعْروفِ وَ أَنْهی عَنِ المُنْکَرِ 

سومین ویژگی آنها يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ(14)
اینها در کار خیر مشارکت دارند، عجله دارند و پر سرعت هستند هرجا کار خیری وجود دارد صالحین در آن کار خیر گوی سبقت را از دیگران می ربایند.

___________________________________________________

(1) و البته در آخرت هم از شایستگان است.آیه 122 سوره نحل

(2)  خدا یار و نگهبان اوست و جبریل امین و مردان صالح با ایمان (یعنی علی علیه السّلام به روایت عامّه و خاصّه) و فرشتگان حق یار و مددکار اویند. آیه 4 سوره تحریم

(3) آیه 85 سوره انعام

(4) زیرا ما ابراهیم را در دنیا (به شرف رسالت) برگزیدیم و البته در آخرت هم از شایستگان است. آیه 130 سوره بقره

(5) و او را در دنیا نیکویی (و سعادت) عطا کردیم و در آخرت از صالحان و نیکان خواهد بود. آیه 122 سوره نحل

(6)  زیرا آنان از نیکان عالم به شمار بودند. آیه 86 سوره انبیاء

(7) و هم زکریّا و یحیی و عیسی و الیاس را (هدایت کردیم) که همه از نیکوکارانند. آیه 85 سوره انعام

(8) بارالها، مرا حکمی ببخش (بر این مشرکان فرمانروایی ده) و به (رسل و) بندگان صالح خود ملحق ساز. آیه 83 سوره شعراء

(9) بار الها، مرا فرزند صالحی که از بندگان شایسته تو باشد عطا فرما. آیه 100 سوره صافات

(10) و مرا به لطف و رحمت خود در صف بندگان خاص شایسته‌ات داخل گردان. آیه 19 سوره نمل

(11) و اوست که نیکوکاران را دوستی و سرپرستی می‌کند. آیه 196 سوره اعراف

(12) آیه 114 سوره آل عمران

(13) آیه 114 سوره آل عمران

(14)  چنین بندگانی تعجیل در خیرات می‌کنند آیه 61 سوره مؤمنون