گفتگوی تفضیلی باشگاه خبرنگاران جوان با حجت الاسلام موسوی مطلق با موضوع غدیر

حبّ دنیا سبب فراموشی امر ولایت شد/ چرا علی (ع) ۲۵ سال سکوت کرد؟/ هروقت تابع ولایت فقیه نبودیم، شکست خوردیم

حجت الاسلام و المسلمین موسوی مطلق با اشاره به اهمیت واقعه غدیر درباره دلیل فراموشی و کتمان ولایت علی ابن ابی طالب (ع) از سوی مردم آن زمان توضیحاتی ارائه داد.

به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛حجهالوداع؛ آخرین حج پیامبر خاتم (ص) در آخرین سال زندگیشان بود. در سال دهم هجرت، پیامبر اکرم (ص) در آیین حج رو به مردم فرمودند: «ای مردم؛ مناسک حج را از من بیاموزید که شاید دیگر مرا نبینید».

یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ ۖ. وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ. این آیه‌ای است که در این سفر بر پیامبر (ص) وحی شد و از آن با عنوان آیه تبلیغ یاد می‌شود. در این آیه خداوند متعال می‌فرماید:‌ ای پیامبر! آنچه را از جانب پروردگارت به سوی تو نازل شد، ابلاغ کن و اگر چنین نکنی، رسالتت را انجام نداده و ابلاغ نکرده ای.

در واقع از مفهوم این آیه بر می‌آید که تکلیفی است بر دوش پیامبر خدا تا پس از خود امانت دین و هدایت مردم را بر دوش فردی امین قرار دهد و چه کسی بهتر از علی (ع). همو که اولین ایمان آورنده به رسالت پیامبر خدا بود. او که در شب لیلهالمبیت برای اینکه گزندی به پیامبر خدا از سوی مشرکان نرسد، در جایگاه ایشان خوابید؛ جان بر کف و بی ترس و واهمه.

در روز هجدهم ذی الحجه سال دهم هجرت، پیامبر اکرم (ص) در میان خیل کثیری از مسلمانان جانشینی حضرت علی (ع) را اعلام کرد. در این روز مردم دسته دسته از هر گروه و قبیله با حضرت علی (ع) بیعت کردند. اما چندی بعد همه چیز را فراموش کردند و بیعت شکستند.

مصادف با روز عید غدیر خم با حجت الاسلام موسوی مطلق به گفتگو نشسته ایم تا درباره اهمیت غدیر، دلایل فراموشی آن، ارتباط غدیر با عاشورا و مهدویت بیشتر بدانیم. در ادامه این گفتگو را بخوانید؛

آقای موسوی مطلق؛ به عنوان سوال اول بفرمایید اهمیت توجه به مسئله غدیر چیست؟

مهمترین کار در عالم، نفس خلیفه الله بودن است. خدای متعال اراده فرمود که خلیفه و جانشینی در زمین قرار دهد و فرمود «انی جاعل فی ارض خلیفه». اسراری هم پشت این قضیه بود که ما نمی‌دانیم. در قرآن هم می‌خوانیم که خداوند به ملائکه گفت: «انی اعلم ما لا تعلمون». بحث حقیقت انسان کامل و خلیفه خدا بودن رهبران الهی همیشه مهم‌ترین بحث بوده است.

حال ما چرا نباید روی غدیر تعصب داشته باشیم، وقتی فرمان الهی است؟ چرا روی غدیر تعصب نداشته باشیم، وقتی سعادت بشر در پیروی از یک رهبر عادل منصوب از ناحیه خداست؟ پیروی از غدیر خم فرمان الهی است و ما هم باید دنبال ترویج آن باشیم ضمن اینکه غدیر نیاز به تبلیغ دارد چون خود آیه هم دارد «یا ایها الرسول بلّغ ما انزل الیک». یعنی پیغمبر باید ابلاغ کند و دیگران هم این مسئولیت را دارند.

غدیر معادل تمام شریعت الهی است

البته که دیوار‌ها و موانعی هم در این مسیر هست، اما باید پیش رفت چرا که غدیر نیازمند به تبلیغ است. غدیر معادل تمام شریعت الهیاست. تمام شریعت و تمام دستوراتی که تاکنون صادر شده از ناحیه ذات مقدس ربوبی و پیغمبر اسلام، همه مثال یک جسم است و روحش ولایت است. مثل یک کتاب طب که پزشک نیازمند فهم آن است. اگر غدیر و ولایت ابلاغ نشود، کسی از قرآن چیزی نمی‌فهمد.

مهمترین درس از غدیر که نیاز امروز جامعه ماست، چیست؟

درس‌های غدیر فراوان است اینکه همه حول یک محور جمع شدند، این جزو درس‌های غدیر هست. اتحاد و وحدت جزو درس‌های غدیر است. وقتی پیامبر امر ولایت را تبلیغ می‌کند که حجهالوداع است؛ یعنی حساس‌ترین زمان. واقعه غدیر از نظر مکان هم حساس‌ترین است؛ همه پس از پایان اعمال حج، متفرق می‌شوند؛ پس پیامبر در همان جا رسالتش را ابلاغ کرد. ایشان در واقعه غدیر فرمودند: کسانی که رفتند برگردند، آن‌ها که نرسیدند برسند و بعد در یک جمع کثیر پیام خداوند و ولایت علی را ابلاغ کردند. غدیر، محور محبت و وحدت است؛ اما الان می‌بینیم که بعضی واقعه غدیر را به یکی از مهمترین موارد اختلاف بین جامعه مسلمانان مبدل کردند. پیغمبر مظهر رحمت و مهربانی است؛ او سه روز مردم را نگه می‌دارد تا فرد فردشان با علی (ع) بیعت کنند. حتی زنان؛ به گونه ای که علی دستش را در تشت قرار داد و زن‌ها هم با او بیعت کردند.

چرا حضرت پیامبر (ص) بر بیعت تک تک افراد تاکید داشتند؟

اصلی‌ترین دلیل، اهمیت این موضوع است. دوم اینکه اتمام حجتی شود و فردی نگوید که قبیله ما بیعت کرد و من راضی نبودم و اجبار بود و ...  امر ولایت امری است که خودت شخصاً باید در آن ورود کنی.

همه می‌دانیم که واقعه غدیر مورد تایید علمای سنی و شیعه است؛ اما چرا فراموش شد و ولایت علی (ع) نادیده گرفته شد؟

در این باره باید رجوع کنیم به تاریخ، ببینیم آیا در طول تاریخ بشریت این نوع فراموشی بوده یا نه. چنین فراموشی در دوران پیامبری حضرت موسی هم بوده است.

خداوند در سوره اسراء می فرماید «و واعدنا موسی ثلاثین لیله ...» وعده گذاشت خداوند متعال با حضرت موسی سی شب و ده شب دیگر را به آن اضافه کرد. در این ده روز اضافه شده از ناحیه خدا، مردم گوساله پرست شدند و امر مهمی مثل توحید را فراموش کردند. همین اتفاق در غدیر هم افتاد؛ دو ماه پس از بیعت با علی خیلی‌ها ولایت او را نادیده گرفته و به فراموشی سپردند تا جایی که زهرا (س) در خطبه خود فرمود که آی مردم غدیر را فراموش کردید؟! چرا نمی‌روید شهادت دهید که غدیر چه بوده است؟

فراموشی ولایت، ثمره حب جاه و مقام، حب شهوات و حب مال و منال است

حالا چرا مردم غدیر را فراموش کردند؟ به همان دلیل که اصل توحید فراموش می‌شود؛ دنیاخواهی. امام حسین (ع) فرمود: «مردم عبد دنیا هستند». دنیا خواهی سبب می‌شود که انسان ولایت را فراموش کند و دنبال نکند. در تاریخ هست که یک روز معاویه در بارگاهش از حاضران می‌پرسد که به نظرتان چه کسی شایسته تکیه بر صندلی خلافت است؟ همه می‌گویند شما. معاویه می‌گوید نه دروغ می‌گویید همه می‌دانیم که ابوالحسن شایسته‌ترین است. حضار می‌پرسند پس چرا خلافت را به او نمی‌سپری؟ معاویه می‌گوید به سه دلیل؛ اول حب جاه و مقام، دوم حضور این کنیزکان و زنان و سوم زرق و برق درهم و دینار.

یعنی فراموشی ولایت، ثمره حب جاه و مقام و ریاست، حب شهوات و حب مال و منال است.

فراموشی ولایت و غدیر چه آسیبی به جامعه زد؟

این همه اختلافات، درگیری ها، پسرفت‌ها و ... آسیب‌هایی بود که به دلیل فراموشی غدیر به جامعه زده شد. اسلام آخرین دین است. همه مکارم ادیان دیگر در اسلام جمع است و پیامبر ما خاتم الانبیاست. مدینه فاضله‌ای که در دین اسلام ترسیم شد، با فراموش کردن غدیر از بین رفت. اصلا غیبت امام زمان (عج) به دلیل فراموشی امر ولایت است. واقعه کربلا به دلیل فراموشی غدیر اتفاق افتاد. وجود این همه مظلوم در عالم، به دلیل فراموش کردن غدیر است.

حمایت از ولایت فقیه یاری امام زمان و حمایت از نایب امام است

مصداق امروزی غدیر چه چیزی می‌تواند باشد؟

ولایت فقیه امتداد غدیر است. ما هر جا زیر سایه رهبری و امام راحل و کسی که در نبود امام زمان (عج) ولایت به دست اوست، بوده ایم، پیروز میدان شدیم. هر وقت از نزد خود اجتهاد کردیم و تابع ولی‌فقیه و رهبری نبودیم، محکوم به شکست شدیم.بدانیم که اگر از تبعیت رهبری سربلند بیرون بیاییم، این امید هست که ظهور امام زمان (عج) جلو بیفتد. در واقع حمایت از ولایت فقیه یاری امام زمان و حمایت از نایب امام است. اگر مسلم بن عقیل به عنوان نایب امام حمایت می‌شد، مسلخی در کربلا اتفاق نمی‌افتاد. نایب حضرت تنها شد و در نتیجه آن حوادث تلخ اتفاق افتاد. امام راحل هم خیلی بر ولایت فقیه تاکید می‌کردند. دشمن هم اگر سعی دارد به نوعی مردم را منحرف و از ولایت فقیه دور کند و از هر حربه ای برای فراموش شدن غدیر و ولایت امیرالمومنین استفاده می کند، به این دلیل است که می‌داند احیای تفکر ولایت فقیه، احیای تفکر غدیر است.

کمی هم از رابطه بین غدیر و عاشورا بفرمایید تا جوانان هم بدانند.

عاشورا اعظم مصائب است و تلخ‌ترین مصائب تاریخ در آن زمان رخ داد؛ مصائبی که قبل از آن و بعد از آن هرگز با این درجه رخ نخواهد داد. وقوع این حادثه، به خاطر فراموشی غدیر است؛ و متاسفانه این تفکر هنوز هم هست که ارزش بزرگداشت و گرامیداشت غدیر از عاشورا کم رتبه‌تر است.

مردم با علی (ع) همراهی  نکردند، او سکوت کرد

چرا امیر المومنین ۲۵ سال سکوت کرد و حقش را نگرفت؟ در حالی که همه با او بیعت کرده بودند و بعد بیعت شکستند.

به دو دلیل؛ اول اینکه با آن وضع اصل و اساس اسلام به خطر می‌افتاد؛ لذا ایشان به صدیقه طاهره فرمودند که اگر می‌خواهی کلمه توحید و نبوت بر ماذنه‌ها باشد، باید سکوت کنیم. اگر امیرالمومنین ورود می‌کرد و حرفی می‌زد و شمشیر می‌کشید برای احقاق حق ولایت، بین امت و مردم اختلاف می‌افتاد. اختلاف زهر کشنده جامعه اسلامی است. حضرت موسی (ع) هم وقتی از کوه طور برگشت و دید مردم گوساله پرست شدند؛ به اعتراض به هارون برادرش گفت که چرا جلوی این‌ها را نگرفتی؟ هارون گفت: ترسیدم که اختلاف بیفتد. این یعنی در آن شرایط، گوساله پرستی بهتر از اختلاف مردم بود.

دلیل دوم سکوت ۲۵ ساله امیرالمومنین، همراه نشدن مردم با اوست. امیرالمومنین خطاب به مردم فرمودند که اگر ۴۰ نفر از شما با من همراه بشود، دست به قبضه شمشیر می‌برم و حق را به جایش بر می‌گردانم. اما نهایت افرادی که با او همراه شدند، ۱۷ تن بودند!

احیای غدیر به معنای حقیقی، ابلاغ اصل ولایت است

در پایان اگر صحبتی دارید درباره غدیر خم بفرمایید.

از نکات مهم خطبه غدیر پرداخت پیامبر اسلام به موضوع مهدویت است. ایشان در این خطبه قریب به بیست بار با صراحت و با اشاره ضمایر، به موضوع مهدویت پرداخته اند. موضوعی که امروز مغفول مانده است؛ در حالی که امام وقت ما حاضر و ناظر بر اعمال ماست. ما باید غدیر را با رویکرد مهدوی معرفی کنیم. غدیر یعنی ولایت معصوم؛ نباید فراموش کنیم که احیای غدیر به معنای حقیقی ابلاغ اصل ولایت است. بشریت از ابتدا طعم زندگی را نچشیده است؛ از آدم تا زمان ظهور حضرت صاحب الزمان مدام در جنگ و خشونت بوده و هستیم. امام زمان با ظهورش فصل جدید زندگی بشریت را آغاز می‌کنند.

امام زمان (عج) با معجزه کار‌ها را مدیریت نمی‌کند

این را هم بگویم، اکر کسی فکر کند که امام زمان (عج) با معجزه کار‌ها را مدیریت می‌کند، سخت در اشتباه است. اگر بنا به معجزه بود، سایر ائمه ما با معجزه کار‌ها را درست می‌کردند. مدیریت حضرت صاحب الزمان بر مبنای عقل، اندیشه و خردورزی است. کابینه حضرت امام زمان (عج) جوان است؛ چون ایشان باور دارند، روح جوانی و روح مشورت می‌تواند جامعه را پیش ببرد.

گفتگو از علی بشیری

تنظیم از مریم محمدی