شرح دعای هشتم صحیفه سجادیه از حجه الاسلام والمسلمین موسوی مطلق
انتشار در روزنامه عصر ایرانیان
چهارشنبه 18 بهمن 1402 شماره 4045
جلسه 6
بسم الله الرحمن الرحیم
اللَّهُمَّ إِنی أَعُوذُ بِک مِنْ… بار خدایا به تو پناه می‌آورم از کمی قناعت. قناعت در مقابل حرص و طمع است. قناعت یعنی اکتفا کردن به نیاز واقعی و عقلانی است و از جمله فضائل اخلاقی است که نداشتن آن باعث بدبختی و سقوط است وکم شدن آن نیز خطرناک است چنانچه در همین دعا از کمی قناعت به خدا پناه برده شده است. حیات طیبه در ذیل قناعت حاصل می‌شود؛ یکی از نشانه‌های عاقلان اهل قناعت بودن آنان است چنانچه امیرالمومنین علیه السلام فرمودند: «مَن عَقلَ، قَنِعَ»؛ کسی که عاقل باشد، قانع است. (غررالحکم /۷۷۲۴) برخی از آثار مهم قناعت در دنیا و آخرت که در روایات به آنها اشاره شده است عبارتند از: ۱. انسان قانع اندوهگین و افسرده نمی‌گردد. ۲. انسان قانع در آسایش و راحتی زندگی می‌کند. ۳. قناعت عزت نفس را به دنبال دارد. ۴. قانع هیچ گاه فقیر نمی‌شود. ۵. جسم انسان قانع سالم است. ۶. حساب قیامت برای شخص قانع آسان و سریع است. ۷. قناعت بهترین یاری گر در تهذیب نفس است. ۸. قناعت رضای خداوند را به دنبال دارد. ۹. انسان قانع شاکرترین مردم است. در ادبیات ما نیز قناعت جایگاه مهمی دارد: سعدی علیه الرحمه کفته: خدا را ندانست و طاعت نکرد که بر بخت و روزی قناعت نکرد قناعت توانگر کند مرد را خبر کن حریص جهانگرد را جناب حافظ قدس الله سره: گنجِ زر گر نَبُوَد، کُنجِ قناعت باقیست آن که آن داد به شاهان، به گدایان این داد چو حافظ در قناعت کوش و از دنیایِ دون بگذر که یک جو مِنَّتِ دونان دو صد من زر نمی‌ارزد حافظ غبار فقر و قناعت ز رخ مشوی کاین خاک بهتر از عمل کیمیاگری هر آن که کنج قناعت به گنج دنیا داد فروخت یوسف مصری به کمترین ثمنی.