شرح دعای ۲۷ صحیفه سجادیه دعا برای مرزداران از حجه الاسلام والمسلمین موسوی مطلق
1-
پنجشنبه 22 اردیبهشت 1401 شماره 3548
بسم الله الرحمن الرحیم
دعای بیست و هفتم صحیفه سجادیه از جمله دعاهای بسیار خاص امام العارفین حضرت سجاد سلام الله علیه می باشد؛ مورد دعا برای مرزداران است؛یک دلیل اهمیت آن این است که امام علیه السلام برای مرز داران دعا می کند آن هم مرزداران حکومت بنی امیه؛ و این یعنی حفظ اساس اسلام اهمیت دارد و مرزداران در نگاه اهل بیت علیهم السلام دارای جایگاه ویژه هستند؛ و این که در مقابل دشمن خارجی علی رغم همه ی اختلافات ولو اساسی باید ایستاد؛ و همچنین نکاه اهل بیت عصمت و طهارت به مردم نگاه محبت امیز و‌پدر و فرزندی است و موضوع حکومت های غیر الهی و شرعی از مردم جداست ولو مردم باعث روی کار امدن آنان باشند نباید مردم را راها کرد بلکه باید در هدایت آنان ولو با سلاح دعا کوشید.
تبیین دعای امام برای مرزداران در همه ی عصر ها یک ضرورت برای استحکام بخشی رابطه امام و امت است.
2-
شنبه 24 اردیبهشت 1401 شماره 3549
بسم الله الرحمن الرحیم
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ حَصِّنْ ثُغُورَ الْمُسْلِمِینَ بِعِزَّتِک…
بارالها بر محمد و آلش درود فرست، و سرحدّات و مرزهای مسلمانان را به عزّتت پاس دار…
در کتب فقهی از مرز معمولا با واژه«ثَغَْر» که جمع آن «ثغُور» می شود،نام برده شده است و درقرآن نیر مرز با واژه «رباط»آمده که این واژه در کلام فقها استفاده می شودو از مرزبانی با عنوان «مرابطه» نام برده شده است ،کلمه رباط ومشتقات آن پنج بار درقرآن تکرار شده است .
جایگاه مرزداران در روایات بسیار خاص است
از ثواب های فوق العاده که برای نگهبانان و مرزداران مشخص شده است اهمیت آن روشن می گردد.
امام علیه السلام دعا را با صلوات آغاز می نماید یکی از آداب دعا این است که دعا با صلوات آغاز شود چرا که صلوات یک دعای مستجاب و یک فعل خدائی است.
حفظ مرزها و سرحدات اسلام دارای اهمیت فوق العاده است، اگر مرزها نگه داشته نشود جابگاه و‌عظمت اسلام و مسلمین از بین می رود، امام علیه السلام عزت خداوند را برای اولین دعا واسطه قرار می دهد چرا که عزت یعنی شکست ناپذیری و مغلوب نشدن ،و چون خداوند غالب غیرمغلوب است پس از خداوند می خواهد به عزتش مرزهای ما نگه داشته شود از این سبک دعا معلوم می شود نگه داشتن مرزها یعنی جلوگیری از غالب شدن دشمن و مغلوب شدن ما است،توجه به عزت خداوند جبهه مسلمین را عزتمند می گرداند.
نگه نداشتن مرزها یعنی سقوط حتمی است،
البته در این دعا مقصود مرزهای طبیعی و زمینی است ولکن حفظ همه ی مرزهای واجب و دارای اهمیت است مرزهای اعتقادی و اصولی ما از مهمترین مرزها هستند که باید از آن پاسداری گردد حفظ مرزهای زمینی برای حفظ مرزهای احکام آسمانی است
3-
یکشنبه 25 اردیبهشت 1401 شماره 3550
بسم الله الرحمن الرحیم
وَ أَیدْ حُمَاتَهَا بِقُوَّتِک..
خدایا نگهبانان مرزها را به قوّتت تأیید کن …
مرزهای جغرافیایی و اعتقادی دین نیازمند به حامی و‌نکهبان است؛ در باب نگهبانی از دین باید عرض شود علاوه بر علما وظیفه حکام و مسئولین است چنانچه از امیرالمومنبن در غررالحکم امده است :الْمُلُوكُ حُمَاةُ الدِّينِ"
لازمه دفاع قدرت است هر چه قدرت بیشتر دفاع کامل تر و موفقیت آمیز تر است، امام سجاد سلام الله علیه تایید را از ناحیه قدرت خداوند قادر متعال طلب می کند، تایید و قدرت نمایی خداوند از آستین های مختلف بیرون می آید گاه با ابابیل است،کاه با شن های طبس،گاه با رهبران و فرماندهان مدبر وشجاع است،گاه با حماقت رهبران دشمن است، گاه با ضرر است و سوراخ کردن کشتی و گاه در درهم شدن ناوها و کشتی های دشمن،گاه با علم عالمان و‌گاه با جهل عوام ،گاه با تلاش شبانه روزی جوانان و‌گاه با لو رفتن توطئه های دشمن ،مهم این است که ما بدانیم خداوند بارها به واسطه امدادهای غیبی به یاری جبهه حق آمده است، خواستن از خداوند در ما ایجاد قدرت می کند، ابر قدرت حقیقی خداست و‌دیکران ادعای ابرقدرت بودند دارند چه ابر قدرت ها ی مجازی و‌پوشالی نبودند که با ضعیف ترین چیزها نابود شدند.ابرقدرت قدرقدرت فقط خداست
4-
دوشنبه 26 اردیبهشت 1401 شماره 3551
بسم الله الرحمن الرحیم
وَ أَسْبِغْ عَطَايَاهُمْ مِنْ جِدَتِكَ .
و عطایای آنان (مرزداران)را به توانگری‌ات کامل و سرشار کن.
این فراز اشاره به هزینه بالای مرزداری و مرزداران است در واقع یعنی مرزداری و مرزداران هزینه دارند و آن هم هزینه ای بیش از هزینه ی سایر بخش ها در مملکت است و البته هزینه برای حفظ مرزها در ظاهر تحت عنوان هزینه است ولکن در باطن سرمایه گذاری بلند مدت و مطمعن برای آسایش ،امنیت و رفاه مردم است.
حقوق و دستمزد مرزدار باید مورد توجه و در بسیاری از موارد مورد تشویق سنگین قرار بگیرد.
این که برای این موضوعات از خداوند می خواهیم که عطا یعنی هزینه ها و حقوق مرزداری و مرزداران را از ثروت بی انتهای خود مرحمت کند ناظر بر اهمیت موضوع و نگاه توحیدی به تامین هزینه ها و در اینجا بخصوص برای موضوع مرزبانی می باشد.
مرزدار چون از بسیاری از امکانات محروم است پس باید در عطای به او و حقوق مضاعف برای او کوشید و‌مقرر کرد اگر مرزبان و‌نگهبان نیازمند باشد و نتواند خویشتن داری نماید فاتحه ی آن مملکت خوانده شده است.
دعا برای مرزدار از ناحیه امام یعنی بنیه ی اعتقادی و الهی مرزداران نیازمند تقویت است.
5-
سه شنبه 27 اردیبهشت 1401 شماره 3552
بسم الله الرحمن الرحیم
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ كَثِّرْ عِدَّتَهُمْ …
خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و تعدادمرزداران را بیافزا .
در این فراز نیز ابتدا با صلوات شروع شده است. سپس درخواست کثرت برای مرزداران می نماید؛ در اسلام همواره کیفیت و‌کمیت همیشه در همه امور مورد توجه بوده است،فلذا در دعاها از بعضی امور مهم شکایت شده است که جمعیت کم از جمله ان موارد است اللّٰهُمَّ إِنَّا نَشْكُو إِلَيْكَ فَقْدَ نَبِيِّنا، وَغَيْبَةَ إِمامِنا، وَشِدَّةَ الزَّمانِ عَلَيْنا، وَوُقُوعَ الْفِتَنِ بِنا، وَتَظاهُرَ الْأَعْداءِ عَلَيْنا، وَكَثْرَةَ عَدُوِّنا، وَقِلَّةَ عَدَدِنا .
هر چه جمعیت ما در همه بخش ها بیشتر باشد غلبه دشمن و شکست در برابر مشکلات سختتر می شود، و از جمله بخش های که تعداد زیاد اونها دارای اهمیت است بخش مرزهاست چرا که تعداد زیاد مرزداران در دل دشمن احساس رعب و اقتدار ایجاد می کند که این خود از ابزار حمایت خداست، و همچنین در دل اهل وطن احساس امنیت و قدرت ایجاد می نماید و منفعت اقتصادی و فرهنگی تعداد زیاد مرزداران به جهت جلوگیری از ورود و خروج ها بسیار زیاد است.
6-
چهارشنبه 28 اردیبهشت 1401 شماره 3553
بسم الله الرحمن الرحیم
اشْحَذْ أَسْلِحَتَهُمْ ، وَ احْرُسْ حَوْزَتَهُمْ
سلاح مرزداران را تیز و برّا کن و اطراف و جوانبشان را محکم و نفوذناپذیر ساز .
دفاع و فدرتمند شدن بدون سلاح معنا ندارد
حکومت الهی به دنبال افزایش نیروی انسانی و تامین سلاح است و البته سلاح تیز به معنای سلاح قابل استفاده، والا داشتن سلاح بی خاصیت و یا بدون استفاده که نه تنها منفعت ندارد بلکه ضرر نیز دارد،
دشمن نمی خواهد جبهه حق از دو ناحیه قدرتمند بشوند یکی جمعیت که اگر هم شد باز به دنبال این است که جمعیت را بی خاصیت ،بی تفاوت و سکولار کند و‌دومی سلاح است در دنیا از قبل تا حالا کشوری که دارای سلاح بوده حرف هم برای گفتن داشته است کشوری که مدیریتش بر اساس علم باشد ساخت سلاح را در اولویت قرار می دهد مخصوصا دنیای امروز که دنیای سلاح و موشک است ،اگر در این زمینه موفق نشود می گوید سلاح داشته باشید اما تحت نظر ما و یا اینکه ما سلاح می دهیم و‌مدیریت میکنیم کجا استفاده شود،این نوع مسلح بودن به خلع سلاح بودن بیشتر شبیه است،سلاحی که دشمن از آن نترسد سلاح نیست بلکه تور است برای به دام افتادن.
7-
پنجشنبه 29 اردیبهشت 1401 شماره 3554
بسم الله الرحمن الرحیم
وَ احْرُسْ حَوْزَتَهُمْ ، وَ امْنَعْ حَوْمَتَهُمْ
خدایا اطراف و جوانب مرزداران را محکم و نفوذناپذیر ساز .
برای اطراف مرزها که دارای اهمیت بسیار فوق العاده ای می باشد باید چنان تدبیری اندیشید که استواری و‌محکمی آن به چشم دوست و‌دشمن بیاید چرا که اگر چنین نباشد نفوذ به راحتی صورت می گیرد،هم مکان مرزها باید طوری باشد که نفوذممکن نباشد و هم مرزداران باید کسانی باشند که غیر قابل نفوذ باشند عوامل نفوذ پذیری مرزداران عبارتند از:
الف :ضعف اعتقادی؛اگر مرزداران معتقد و‌مکتبی نباشند به راحتی دشمن نفوذ می کند.
ب:سوء مدیریت مسئولین مرزها و مسئولین بالا دستی؛
ج: عادی شدن و ارتباط بیش از حد با مرزداران مقابل و یا ساکنین اطراف؛
د:مشکلات مالی؛ اگر از لحاظ مالی مرزدار تامین نگردد با اندک تطمیع مرز را تقدیم دشمن می کند.
ه: عدم معرفت به جایگاه والای مرزداری و نقش آن در امنیت کشور.
8-
شنبه 31 اردیبهشت 1401 شماره 3555
بسم الله الرحمن الرحیم
وَ أَلِّفْ جَمْعَهُمْ ، وَ دَبِّرْ أَمْرَهُمْ ..
خدایا جمع مرزداران را به هم پیوند ده و کارشان را رو به راه کن
برای مرزداران الفت گرفتن با همدیگر به جهت سهل شدن امور ،تحمل مشکلات ،تقویت روحیه ایثار و رو به راه شدن کارها یک ضرورت است .
الفت برای سروسامان بخشیدن به امورات در یک مجموعه بسیار ضروری و‌مفید است، الفت در امورات معنوی و باطنی و هم در امورات مادی و ظاهری مهم و نتیجه بخش است
الفت یعنی آرامش و الهیان یافتن با همدیگر یعنی تفاهم با محبت در امورات و پیوستن به همدیگر است.
الفت در قران و روایات در مواردی آمده است که به برخی از آنان اشاره می شود:
۱.الفت حقیقی در دست خداست(انفال/۶۲،۶۳)
۲.الفت باید در راه خدا و اطاعت حق باشد؛
۳.الفت از ویژگی های ابرار است.
۴.بهترین افراد کسانی هستند که الفت می گیرند و الفت می پذیرند.
۵.اهل الفت نزدیکترین افراد به رسول الله صلی الله علیه و اله و سلم هستند.
۶.از نشانه های خردمند است.
۷.از خصوصیات عالم ارواح محسوب می شود.
۸.از بهترین اقسام الفت،الفت بین مومنین است.
9-
یکشنبه 1 خرداد 1401 شماره 3556
بسم الله الرحمن الرحیم
وَ وَاتِرْ بَيْنَ مِيَرِهِ..
خدایا آذوقه مرزداران را پی‌درپی برسان.
میره اشاره دارد به هم پیوسته بودن طعام و آذوقه و‌هم زیاد بودن .
رزق را باید از خدا خواست ،تلاش برای دست یابی به رزق را نیز باید از خدا خداست زیاد و همیشگی را هم باید از خداخواست ، تامین نیاز غذایی مردم از ضروریات اجتناب ناپذیر است و تاثیر آن در آرامش مردم مشخص است ،پیامبر خدا صلی الله علیه وآله وسلم نیز وقتی خواست اسلام را علنی کند مجلسی ترتیب داد و اطعامی نمود سپس دعوت به خدا کرد وقتی هم خداوند متعال قرار است بهشت را وصف کند یکی از اوصاف آن وجود اطعمه و اشربه های گوناگون بر حسب میل اهل بهشت است، تامین غذای مناسب در سلامت جسم و روح بسیار اثر گذار است ،غذای خوب و سالم در تصمیمم گیری های افراد بسیار موثر است،
برای حفظ مرز توسط مرزداران یک عامل دیگر تامین غذای آنان به طور پیوسته است نه اینکه مقطعی باشد،غذای مرز داران باید از لحاظ کیفیت و کمیت در بالاترین درجه باشد،اگر چنین نباشد ممکن است به جهت تامین غذای خود دست به اقداماتی بزنند که جبران آن ممکن نباشد.
این نکته هم مهم است که رزق فراوان و پی در پی در هر کشور یکی از عوامل مهم آن امنیت است و از جمله عوامل برقراری امنیت مرزداران هستند.
وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَٰذَا بَلَدًا آمِنًا وَارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَرَاتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۖ
و [یاد کنید] آن گاه که ابراهیم گفت: پروردگارا! این [مکان] را شهری امن قرار ده و اهلش را آنان که به خدا و روز قیامت ایمان آورده اند از هر نوع میوه و محصول روزی بخش.
10-
دوشنبه 2 خرداد 1401 شماره 3557
بسم الله الرحمن الرحیم
وَ اعْضُدْهُمْ بِالنَّصْرِ،
خدایا به نصرت خود مرزداران را تقویت فرما
ایمان به نصرت های پروردگار ایمان به یکی از سنت های قطعی پروردگار است که شامل حال انبیاء و‌مومنان می شود؛ انا لننصر رسلنا و الذین آمنوا فی الحیاة الدنیا و یوم یقوم الاشهاد؛ (غافر/۵۱)
وعده قطعی پروردگار این است که هر کس او را یاری کند خداوند هم او را یاری می نماید؛إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ؛
در قرآن موارد متعدد از نصرت خداوند به پیامبران مثال آورده شده است؛ گاه با استجابت دعا یاریشان نموده،گاه با نجات از دست دیگران،گاه با انداختن ترس در دل دشمنان،گاه با دادن ثروت ،گاه با فقر و زندان، گاه با مسلط کردن آرامش در دل ،گاه با برملا کردن توطئه دشمن ،گاه با ایجاد الفت و دوستی؛ گاه با استدلال،گاه با معجزه، گاه با از بین بردن دشمنان ،گاه توسط پیدایش یاران و دوستان، و گاه با الهام بر دل ها…
راه این که نصرت الهی شامل حال ما شود ایمان است و بروز و ظهور ایمان یاری کردن خدا و حجت خداست،یاری خدا یعنی یاری دین خدا و دین خدا یعنی پیامبران و ائمه هدی صلوات الله علیهم اجمعین است.
امیرالمومنین سلام الله علیه در نامه ۴۵نهج البلاغه خطاب به عثمان بن حنیف می نویسد:اَعينُونى بِوَرَع وَ اجْتِهاد،وَ عِفَّة وَ سَداد.
معلومتان باد که شما تن دادن به چنین روشی را قدرت ندارید، ولی مرا با ورع و کوشش در عبادت و پاکدامنی و درستی یاری کنید.
11-
سه شنبه 3 خرداد 1401 شماره 3558
بسم الله الرحمن الرحیم
وَ أَعِنْهُمْ بِالصَّبْرِ…
خدایا مرزداران را به شکیبایی مددشان ده
موضوع صبر بیش از صد مرتبه در قرآن مجید آمده است و این حاکی از اهمیت و جایگاه صبر است؛ صبر معانی متفاوتی دارد در هر نوع از صبر معنای آن تغییر می کند ولکن یکی از معانی صبر یعنی خویشتن داری هنگام بروز سختی ها و جزع و غزه است.
صبر برای مرزدار یک کمال محسوب می گردد و یعنی عجولانه تصمیم نگرفتن یعنی مشکلات و‌کمبود ها را بزرگ نکردن یعنی در برابر حوادث طبیعی چون سرما و گرما و حیوانات مقاوم بودن و‌مفاومت نمودن؛ یعنی ایستادگی در مقابل انواع وسوسه های دشمنانی که قصد نفوذ دارند،صبر در فراق خانواده و دوستان.
آثار دنیوی و اخروی صبر در قرآن ،روایات ،سیره و حکایات ائمه معصومین و بزرگان و تجربه بشری ان چنان زیاد است که بر همگان روشن است و هر کس خود مصداق ها از نتائج صبر دارد از جمله اثار مهم صبر گشایش و خروج از تنگناها است چنانچه جناب حافظ علیه الرحمه گفته:
صبر و ظفر دو دوستان قدیمند
در اثر صبر نوبت ظفر آید
صبری که همراه شکر باشد از بهترین انواع صبر است و انسان را به خدا نزدیکتر می کند.
12-
چهارشنبه 4 خرداد 1401 شماره 3559
بسم الله الرحمن الرحیم
وَ الْطُفْ لَهُمْ فِي الْمَكْرِ …
خدایا مرزداران را در چاره‌جویی، دقّت نظر عنایت کن.
مکر در فارس بار منفی دارد چرا که به معنای نقشه های شیطانی استفاده می شود ولکن در عربی به معنای چاره اندیشی است
و این ویژگی ابتدا از آن خداست؛ اگر کسی چاره از عقل و انسانیت بجوید مکر الهی است و آن کس که از نقشه های شیطانی استفاده کند مکر او مکر شیطانی است، و در نتیجه حق و پیروزی با اهل مکر الهی است،
چاره اندیشی برای همگان و مرزداران نیز یک ضرورت است و این به آن معناست که زیرک باشند وبتوانند در لحظه و در بحران تصمیمم مقتضی گرفته شود، تصمیم درست تصمیمی است که خدا در نظر باشد؛ انسانیت زیر سوال نرود؛قاطعیت برای حفظ جبهه خودی و لرزه در نقطه مقابل باشد؛ از تجربه مجربان استفاده شود، چاره ای اندیشید شود که حیثیت نظام اسلامی حفظ شود.
انسان‌های بی تقوا؛عجول؛دنیا خواه ، بیمار و ترسو نمی توانند چاره جویی و‌تصمیم های مهم بگیرند و‌حتی صلاحیت مشورت هم ندارند.
13-
پنجشنبه 5 خرداد 1401 شماره 3560
بسم الله الرحمن الرحیم
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ عَرِّفْهُمْ مَا يَجْهَلُونَ …
خدایا! بر محمّد و آل محمّد درود فرست و آنچه را مرزداران مابه آن، جاهل‌اند به آنان بشناسان؛
در آغاز این فراز نیز امام سجاد سلام الله علیه دعا را با ذکر شریف صلوات که از شروط استجابت دعاست آغاز نموده است و سپس تقاضای رفع جهل برای مرزداران را خواسته است ،از این دعا بر می آیدکه مرزداران نیارمند آموزش هایی هستند که آشنا نیستند و به آن جاهل هستند،
یکی از مهمترین موضوعاتی که مرزداران نسبت به آن باید عالم باشند دشمن شناسی است ،جهل نسبت به دشمن و مقاصد و حیله های دشمن می تواند ضربات جبران ناپذیری به جبهه خودی وارد کند.
دومین موضوع که از جهاتی زیر مجموعه موضوع دشمن شناسی است بحث نفوذ است ،نفوذ از اساسی ترین مباحث مورد توجه دشمن هست و‌همیشه تاریخ یکی از نقاط ضربه خور برای جبهه حق جریان نفوذ بوده است ،اگر به مسئله نفوذ شناخت به حد کافی نباشد بستری برای نفوذ خواهد شد.
14-
شنبه 7 خرداد 1401 شماره 3561
بسم الله الرحمن الرحیم
وَ عَلِّمْهُمْ مَا لَا يَعْلَمُونَ ..
و آنچه را مرزداران ما نمی‌دانند، به آنان بیاموز؛
فرشتگان ،انسان و سایرین از ابتدای خلقت مجموعه ای از نادانسته ها داشتند که خداوند به آنان آموخت، فرشتگان اعتراض گونه از سر جهل گفتند: وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ ۖ؛که ما تو را همواره تسبیح و تقدیس می کنیم خداوند تبارک و تعالی به آنان فرمود: من چیزی را می دانم که شما نمی دانید؛انی اعلم ما لا تعلمون؛
سپس به آموزش انسان اشاره می فرماید:
وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا؛
خداوند خود معلم آدم شد؛و موضوع علم هم علم الاسماء بود.
پس ندانستن وقتی تبدیل به دانستن شود عیب نیست بلکه حسن محسوب می شود؛
مرزداران نیازمند آموزش های تخصصی هستند چرا که آنچه را دیگران می دانند آنان نیز می دانند پس باید بیاموزند آنچه را که به آن نیازمند هستند.
15-
یکشنبه 8 خرداد 1401 شماره 3562
بسم الله الرحمن الرحیم
وَ بَصِّرْهُمْ مَا لَا يُبْصِرُونَ …
خدایا آنچه را مرزداران ما نسبت به آن بینش و بصیرت ندارند، نسبت به آن بینا و آگاهشان کن.
سومین در خواست امام سجاد سلام الله علیه که در این فراز طلب می نماید بینش و بصیرت است.
پیرامون بصیرت مطلب فراوان است از جمله این که رهبر معظم انقلاب فرمودند:
بصیرت یک شعبه‌ای از عقلانیّت است و نشان‌دهنده‌ی عمق دین‌داری است.
یعنی انسان بی بصیرت بهره کامل از عقل ندارد در نتیجه دین شناس نیست.
انتخاب مرزداران باید بر اساس عقلانیت دین داری باشد که اگر اینچنین باشد در هنگام تصمیم گیری ها با بصیرت عمل می کند.
بصیرت مانع از خطا می شود،زرق و برق دشمن بی اثر می شود،بر وعده و‌وعیدهای دشمن اثر بار نمی کند،اطهار نظر عجولانه ندارد، انسان با بصیرت صبور و شکور است،بصیرت انسان را راز دار تربیت می کند، بصیرت باعث می شود که ما در در قول و فعل به آخر آن بیندیشیم، بصیرت یعنی هر قول و فعلی که سبب تقویت دشمن و‌جبهه خودی بشود از آن پرهیز شود، درک صحیح از وقایع از آثار بصیرت است،
بصیرت مستقیم به اتحاد عقل و دل برمیگردد، بصیرت قوه برهان را در انسان تقویت می کند، بصیرت از ویژگی های انبیا و اولیا است، انسان با بصیرت از وقایع کذشته درس می گیرد و عبرت می آموزد، انسان بصیر علاوه بر داشتن قدرت تشخیص از امدادهای الهی و غیبی غافل نیست، دنیا طلبی انسان را بی بصیرت می کند.